ΠΟΛΙΣ

Largo είναι ένας πολύ αργός μουσικός ρυθμός, που αντιστοιχεί σε 40 έως 60 χτύπους του μετρονόμου το λεπτό? σημαίνει, θα λέγαμε: πλατιά, εκτεταμένα, γενναιόδωρα. Largo είναι επίσης μια σειρά ιστορίες γραμμένες σε διαφορετικό ύφος και κλίμακα η καθεμιά, που αν κάτι τις συνδέει είναι το άλυτο ερώτημα του χρόνου. Σαν ασκήσεις που κινούνται στα όρια μιας πραγματικότητας που δεν είναι πάντα ορατή με γυμνό μάτι, αλλά παράδοξη, αυθαίρετη και κάπως μαγική. Ιστορίες περιπλάνησης ανάμεσα στο ρίζωμα και την απώλεια, στην αέναη κίνηση και την αδράνεια, στην εργασία και τη ρέμβη, στη μνήμη και τη μοναξιά, στην αρχή και το τέλος των πραγμάτων – και ό,τι τελοσπάντων μεσολαβεί ανάμεσα στα χτυπήματα του μετρονόμου.

Μετά το ξέσπασμα του Αμερικανικού Εμφυλίου, η Κόνστανς Τόμπσον εγκαταλείπει τον αγαπημένο της Βαρθολομαίο και το αγρόκτημά της στην Ιντιάνα, μεταμφιέζεται σε άντρα και κατατάσσεται στον στρατό των Βορείων. Με τον φόβο ότι θα αποκαλυφθεί η πραγματική της ταυτότητα να την ακολουθεί σε κάθε της βήμα, τα επόμενα δύο χρόνια θα βρεθεί στα πεδία των μαχών, θα αντικρίσει κατάματα τη θηριωδία και την παράνοια του αδελφοκτόνου αλληλοσπαραγμού, και θα παλέψει να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα της επιστροφής στην πατρίδα και στον σύντροφο της ζωής της.

Αν η BealeStreet μπορούσε να μιλήσει, θα μας έλεγε για τη δεκαεννιάχρονη Τις που είναι ερωτευμένη με τον Φόνι, έναν νεαρό μαύρο γλύπτη. Κατηγορούμενος για τον βιασμό μιας Πορτορικανής, τον οποίο δεν διέπραξε, ο Φόνι ρίχνεται στη φυλακή. Όταν η Τις ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος, η οικογένειά της και ο πατέρας του Φόνι αποφασίζουν να αγωνιστούν για να αποδείξουν την αθωότητά του, ενώπιον ενός δικαστικού μηχανισμού για τον οποίο οι μαύροι είναι οι «ιδανικοί ένοχοι».

Μια γυναίκα πεθαίνει, αφήνοντας πίσω της σύζυγο και δύο μικρούς γιους. Μερικές ημέρες μετά τον θάνατό της, ένα κοράκι χτυπά την πόρτα του σπιτιού τους και δηλώνει ότι θα μείνει μαζί τους όσον καιρό το χρειάζονται. Ο συγγραφέας αφήνει αυτά τα πρόσωπα ανώνυμα: η ζωή τους είναι ανέκφραστη θλίψη, απώλεια και στέρηση. Το κοράκι εγκαθίσταται στα λεπτά όρια ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό, προικισμένο με λόγο, θράσος και χιούμορ, για να εκφράσει τον πόνο, να δώσει μορφή στη δυστυχία, την άρνηση και τον θυμό.

“Μια φορά κι έναν καιρό, σ’ ένα μεγάλο δάσος ζούσε ένας φτωχός ξυλοκόπος με τη φτωχιά γυναίκα του.
Όχι όχι όχι όχι όχι, μην ανησυχείτε, δεν πρόκειται καθόλου για τον Κοντορεβυθούλη! Όπως εσείς, έτσι κι εγώ απεχθάνομαι αυτή τη γελοία ιστορία. Πού ακούστηκε οι γονείς να παρατάνε τα παιδιά τους επειδή δεν έχουν να τα θρέψουν; Έλεος…

Με φόντο τον κόσμο που ζούμε, σύγχρονοι άνθρωποι μιλούν ή δεν μιλούν γι’ αυτά που τους απασχο­λούν. Έντεκα μικρές αυτοτελείς ιστορίες για τα προβλήματα του σήμερα· το αίσθημα ότι είσαι πάντα δεύτερος, τα μεγάλα διλήμματα της ζωής που σε φέρνουν αντιμέτωπο με δύσκολες αποφάσεις, οι ανία­τες ασθένειες που σε βυθίζουν σαν άγκυρα, ο μονόλογος ενός ανθρώπου που δεν ζει πια, σύνδρομα που μας φόρτωσαν οι γονείς μας, φόβοι, αγωνίες, προβληματισμοί, και τα όνειρά μας που πρέπει να τα κυνηγάμε.

Βρισκόμαστε στο 2001, στην τελετή ενηλικίωσης της δεκαεξάχρονης Μέλοντι στο Μπρούκλιν. Με μουσική υπόκρουση ένα τραγούδι του Πρινς, το κορίτσι κάνει μια εντυπωσιακή είσοδο, κάτω από τα γεμάτα αγάπη βλέμματα συγγενών και φίλων. Το φόρεμά της είναι ραμμένο κατά παραγγελία, ειδικά για την περίσταση. Μια αδιόρατη μελαγχολία, όμως, σκιάζει τη βραδιά. Δεκαέξι χρόνια νωρίτερα, το ίδιο ακριβώς φόρεμα προοριζόταν για ένα άλλο κορίτσι: τη μητέρα τής Μέλοντι, για τη δική της τελετή – μια γιορτή που, τελικά, δεν έγινε ποτέ.

Το μεθυστικό καλοκαίρι του 1977 μια αφελής κοπέλα, η Καλλιστώ, αναχωρεί από την Αθήνα για να γνωρίσει τον κόσμο. Μετά το ταξίδι της στην Αμερική, βρίσκεται αναπάντεχα σε ένα ελληνικό νησί που έχει μετατραπεί σε κινηματογραφικό σκηνικό. O Μπίλι Γουάιλντερ, διάσημος σκηνοθέτης του Χόλυγουντ, γυρίζει εκεί την ταινία του Fedora, και η Καλλιστώ προσλαμβάνεται ως βοηθός. Παρατηρεί συνεπαρμένη τον λαμπερό, πρωτόγνωρο για εκείνη τρόπο ζωής, βιώνοντας μια εμπειρία που θα τη σημαδέψει για πάντα…

«Η προσωρινότητα αποτέλεσε πάντοτε την κύρια εσωτερική μου επιλογή. Γι’ αυτό φρόντιζα να ακυρώνω σιωπηρά όλες τις επιτυχίες που είχα κατά καιρούς. […] Δεν αποτέλεσαν ποτέ τίτλους αρχής, αλλά κρεσέντο μουσικής για φινάλε εξόδου. Πάντοτε περαστικός. Μου αρέσει η έκφραση και δεν διστάζω να την επαναλαμβάνω».

Οι συνεντεύξεις που επέλεξα να συμπεριλάβω στο “Χωρίς μαγνητόφωνο” καλύπτουν χρονικά μια τριακονταετία παραχωρήθηκαν από σημαντικούς λογοτέχνες λίγο πριν ή λίγο μετά την έκδοση κάποιου βιβλίου τους, και οι περισσότερες δημοσιεύτηκαν στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, όταν η κυκλοφορία της, σε σύγκριση με τις πωλήσεις των σημερινών φύλλων, ήταν…αστρονομική. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, το περιεχόμενό τους δεν εξαντλείται σε ζητήματα λογοτεχνίας, αλλά αγκαλιάζει και την εκάστοτε επικαιρότητα, μέσα από τα σχόλια που καλούνται να κάνουν οι συγγραφείς γι’ αυτήν.