ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών ευθύνεται για 450.000 θανάτους ετησίως και η επιβλαβής χρήση αλκοόλ για 3,3 εκατομμύρια θανάτους, ενώ συνδέεται με τουλάχιστον 60 διαφορετικές ασθένειες και επιπλέον επιβαρύνει την υγεία και την καθημερινότητα των ανθρώπων στο περιβάλλον του εξαρτημένου ατόμου. Αυτές είναι δύο χαρακτηριστικές όψεις του φαινομένου των εξαρτήσεων, το οποίο παραμένει διαχρονικά επίκαιρο και χαρακτηρίζεται από διαρκείς μεταμορφώσεις και νέες προκλήσεις. Κι αυτό, γιατί η εξάρτηση είναι στενά συνυφασμένη με την ίδια τη φύση του ανθρώπου, ο οποίος επιδιώκει την ευχαρίστηση, την ηδονή και την ανταμοιβή, αλλά εγκλωβίζεται στην καταναγκαστική αναζήτησή τους χάνοντας συχνά τον έλεγχο της συμπεριφοράς του και την ικανότητα διαχείρισης της προσωπικής του ζωής. Και βέβαια, αυτό δεν αφορά μόνο τις εξαρτήσεις από εθιστικές ψυχοδραστικές ουσίες, αλλά και τους συμπεριφορικούς εθισμούς, οι οποίοι αγγίζουν πολλές πτυχές της ανθρώπινης ζωής: τη χρήση του διαδικτύου, τα τυχερά παιχνίδια, τη διατροφή, τη σεξουαλική δραστηριότητα ή τη σωματική άσκηση.

Σήμερα, η επιστημονική κοινότητα θεωρεί ότι η εξάρτηση είναι μια χρόνια νόσος του εγκεφάλου την οποία καθορίζουν περιβαλλοντικοί, φαρμακολογικοί και γενετικοί-βιολογικοί παράγοντες. Αυτή την αντίληψη έχουν υιοθετήσει και οι ειδικευμένοι επιστήμονες που υπογράφουν το βιβλίο αυτό. Εκθέτουν τις τρέχουσες επιστημονικές απόψεις για τις ουσιοεξαρτήσεις, αποφεύγοντας κάθε δαιμονοποίηση, και σκιαγραφούν με εύληπτο, συνοπτικό αλλά και ολοκληρωμένο τρόπο τις βασικές γνώσεις και τα κύρια σημεία του πεδίου της «εξαρτησιολογίας».

Το βιβλίο απευθύνεται σε φοιτητές (ιατρικής, φαρμακευτικής, βιολογίας, νοσηλευτικής, ψυχολογίας, νευροεπιστημών και όχι μόνο), σε επαγγελματίες του χώρου της υγείας, αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό που θέλει να ενημερωθεί υπεύθυνα για το συγκεκριμένο θέμα.

Εδώ και διακόσια χρόνια οι πεσιμιστές έχουν κυριαρχήσει στον δημόσιο διάλογο, επιμένοντας ότι τα πράγματα θα γίνουν σύντομα πολύ χειρότερα. Στην πραγματικότητα όμως, η ζωή βελτιώνεται – και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η πρόσβαση στην τροφή, το εισόδημα και το προσδόκιμο ζωής βρίσκονται σε άνοδο· οι αρρώστιες, η παιδική θνησιμότητα και η βία μειώνονται σε όλη την υφήλιο. Η Αφρική βγαίνει από τη φτώχεια ακολουθώντας την Ασία· το Διαδίκτυο, το κινητό τηλέφωνο και η μεταφορά εμπορευμάτων με κοντέινερ κάνουν τη ζωή των ανθρώπων πιο πλούσια από όσο ποτέ στο παρελθόν. Ο συλλογικός μας εγκέφαλος (οι διασυνδεδεμένες δεξιότητες και γνώσεις της ανθρωπότητας) μας έχει προσφέρει τεράστιες δυνατότητες, και φαίνεται να μας επιφυλάσσει ασύλληπτες εξελίξεις για το μέλλον.

Σε αυτή την τολμηρή και εγκαρδιωτική διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο ο ανθρώπινος πολιτισμός εξελίσσεται στη θετική κατεύθυνση μέσω της ανταλλαγής και της εξειδίκευσης, ο γνωστός συγγραφέας Ματτ Ρίντλεϋ δεν αρκείται στο να περιγράψει πώς βελτιώνονται τα πράγματα. Εξηγεί επίσης το γιατί. Ένα πνευματώδες, αναζωογονητικό και διαφωτιστικό έργο που καλύπτει όλο το εύρος της ανθρώπινης ιστορίας –από την Εποχή του Λίθου μέχρι το Διαδίκτυο– η Ορθολογική αισιοδοξία θα αλλάξει την αντίληψή σας για τον κόσμο προς το καλύτερο.

Η κλασική αυτή αυτοβιογραφία αφηγείται την ιστορία μιας εντελώς ασυνήθιστης οικογένειας, με φόντο τη βικτωριανή Αγγλία. Ο πατέρας, διακεκριμένος επιστήμονας και συνομιλητής του Δαρβίνου, βιώνει και κατανοεί κάθε πτυχή της πραγματικότητας μέσα απ’ το πρίσμα της άτεγκτης θρησκευτικής του πίστης. Ο γιος, που μέλλει να εξελιχθεί σε κορυφαία μορφή των αγγλικών γραμμάτων, νους ανήσυχος από τη φύση του, μεγαλώνει χωρίς την παραμικρή επαφή με τη λογοτεχνία· η μυθοπλασία είναι ψέμα, και στο σπίτι τα ψέματα απαγορεύονται.

Το βιβλίο είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα υποδηλώνει ο τίτλος του. Είναι η καταγραφή του αγώνα ανάμεσα σε δύο ιδιοσυγκρασίες, δύο συνειδήσεις, και σχεδόν δύο εποχές. Είναι η ιστορία της αναπόφευκτης ρήξης ανάμεσα σε δύο πλάσματα που το ένα γεννήθηκε για να πετάει μπροστά, ενώ το άλλο για να μένει στάσιμο. Πάνω απ’ όλα, όμως, είναι μια τρυφερή αφήγηση από έναν πληγωμένο γιο που δεν παύει στιγμή να αγαπά βαθιά τον πραγματικά τραγικό ήρωα του βιβλίου: τον πατέρα του.

Συνδυάζοντας αριστοτεχνικά τη βιωματική γραφή με τη διεισδυτική αποτύπωση των πνευματικών και κοινωνικών ζυμώσεων μιας οριακής εποχής, το Πατέρας και γιος θεωρήθηκε ήδη από τη δημοσίευσή του, το 1907, έργο εμβληματικό, θέτοντας ένα ανυπέρβλητο στο εξής πρότυπο για το είδος της αυτοβιογραφίας

Από τα αρχαιότατα χρόνια ο άνθρωπος έστρεφε το βλέμμα του προς τ’ άστρα, κατακλυσμένος από συναισθήματα δέους και απορίας:
Tι ήταν άραγε αυτά τα μικροσκοπικά ουράνια φώτα που συντρόφευαν τις νύχτες μας;

Τους τελευταίους αιώνες η ανθρωπότητα έχει σημειώσει τεράστια επιστημονική πρόοδο.

Εξηγήσαμε τη φύση των αστέρων και κατανοήσαμε εις βάθος τις διεργασίες που συμβαίνουν στο εσωτερικό τους, ενώ τα διαστημόπλοιά μας ταξίδεψαν μέχρι τα πέρατα του ηλιακού μας συστήματος. Αλλά δεν σταματήσαμε εκεί. Έχουμε πλέον τη δυνατότητα μέσα από τις παρατηρήσεις μας να ταξιδεύουμε νοητά και να μελετάμε αντικείμενα που βρίσκονται δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς, δισεκατομμύρια χρόνια στο παρελθόν.

Το βιβλίο αυτό, από το δημιουργό του καναλιού Astronio, αποτελεί ένα μαγευτικό ταξίδι στον κόσμο της Αστροφυσικής και των εντυπωσιακότερων πτυχών της.