ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Ο υποδειγματικός αυτός διαφωτιστής φιλόσοφος, έζησε και πέθανε ως παρτιζάνος. Ήταν ο αιώνιος, ένθερμος προπαγανδιστής μια αιρετικής πίστης. Αντικείμενο της φιλοσοφίας του Βολτέρου δεν ήταν η προώθηση της έρευνας ή η καλλιέργεια της σκεπτικιστικής αμφισβήτησης.
Αντικείμενο της φιλοσοφίας του και σκοπός της ζωής του ήταν η ανεύρεση μιας νέας πίστης η οποία θα αντικαθιστούσε τη μισητή Χριστιανική θρησκεία.
Η διακωμώδηση των Χριστιανικών προκαταλήψεων και ενθουσιασμών από τον Βολτέρο πράγματι εξυπηρέτησε μια νέα “θρησκεία”, αυτήν του παγκόσμιου Διαφωτισμού. Ο Βολτέρος ωστόσο υιοθέτησε πολλά στοιχεία από την θρησκεία την οποία επιθυμούσε να αντικαταστήσει. Ο Διαφωτισμός μοιάζει με τον Χριστιανισμό όσο αφορά στις κοινές ελπίδες για τη χειραφέτηση της ανθρωπότητας -και στη βαθιά έλλειψη ανοχής προς οτιδήποτε αποτελεί εμπόδιο στις παγκόσμιες φιλοδοξίες του.

Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο για να μπορέσει ο αναγνώστης να δει τον ιστορικο-πολιτικό περίγυρο μέσα στον οποίο ζούσε ο Ουσπένσκυ και να διαμορφώσει έτσι μια σωστότερη εικόνα γι’ αυτόν και τον αγώνα που έκανε, όχι μόνο για να επιβιώσει αλλά και για να μετασχηματίσει σε μια θαυμαστή κοσμοθεωρία, τη φρικτή κατάσταση που τον περιτριγύριζε. Διαβάζοντας κανείς αυτά τα “Γράμματα”, διαπιστώνει επίσης ότι ο Ουσπένσκυ διέθετε μιαν ασυνήθιστη κριτική ικανότητα της τρέχουσας κατάστασης της εποχής του στη Ρωσία, γιατί έπαιρνε υπόψη του όχι μόνο το παρελθόν αλλά και τις επιπτώσεις των πραγμάτων στο μέλλον. “Η ιστορία” έλεγε, “δεν είναι μόνον ιστορία του παρελθόντος, αλλά επίσης ιστορία του μέλλοντος”.

Ο Δημόκριτος από τα Άβδηρα, είναι μετά τον Λεύκιππο, τον διδάσκαλό του, ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ατομικής θεωρίας, η οποία αποτέλεσε το υλιστικό κοσμοείδωλο της σύγχρονης Φυσικής μέχρι και 19ο αιώνα. Οι σημαντικές έρευνες που έκανε ο Δημόκριτος τον οδήγησαν σταδιακά πολύ πέρα από τα όρια της Φυσικής, της Χημείας και των Μαθηματικών, για να ανακαλύψει την επιστήμη της οντότητας σαν σύνολο. Παρά το γεγονός ότι θεωρείται ο πατέρας τα πυρηνικής φυσικής, οι αισθήσεις, ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, η κοινωνία, η ηθική, η πολιτική και ο νόμος είναι θέματα που αποτέλεσαν αντικείμενο της έρευνάς του. Ο Δημόκριτος είναι αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες στοχαστές.

Κατάλαβα ότι η αναπηρία και οι πληγές ήταν σαν αποσκευές που έσερνα πάνω σε ένα καρότσι. Έβλεπα το σώμα μου πάνω στο καρότσι και δεν είχα παρά να το μεταφέρω. Στο κάτω κάτω, αν κάποιος περιγελά ό,τι υπάρχει πάνω στο καρότσι δεν είναι δικό μου πρόβλημα. Το πρόβλημά μου, το χρέος μου, η δουλειά μου είναι να μεταφέρω το καρότσι με αγάπη.

Ο τόμος αυτός είναι καρπός έντεκα συναντήσεων και συζητήσεων του Σταύρου Ζουμπουλάκη με τον Στρατή Μπουρνάζο. Οι δυο συνομιλητές συμφώνησαν εξαρχής να συζητήσουν, χωρίς συμβατικότητες, για θέματα που τους απασχολούν.

Άλλαξε τον εαυτό σου
και μ’ αυτήν ακριβώς την αλλαγή
θα έχεις αλλάξει και ένα κομμάτι του κόσμου

– OSHO

To Εξουσία, Πολιτική και Αλλαγή απορρίπτει την κοινή άποψη ότι «η εξουσία διαφθείρει» και, αντιθέτως, διατείνεται ότι αυτοί που αναζητούν την εξουσία είναι ήδη διεφθαρμένοι: Από τη στιγμή που θα πετύχουν τον στόχο τους, η διαφθορά τους απλώς βρίσκει την ευκαιρία να εκφραστεί. Αυτός είναι και ο λόγος που ακόμη και όσοι αναζητούν την εξουσία για να επιφέρουν ριζοσπαστικές αλλαγές, τόσο συχνά αποτυγχάνουν, ακόμη και αν έχουν τις καλύτερες προθέσεις.

Η ιστορία του εργατικού κινήματος αφηγείται με λεπτομέρειες τις διαφωνίες, τις διαμάχες και τις αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους μαρξιστές και τους αναρχικούς. Οι οπαδοί των δύο ρευμάτων δεν παραλείπουν να καταπιάνονται με θεωρητικά ή ιστοριογραφικά κείμενα με τα οποία καταγγέλλουν τις αθλιότητες του αντιπάλου. Ορισμένοι από αυτούς κατέληξαν να είναι ειδικοί σε αυτήν τη διαδικασία ηθικής «εκτέλεσης» του άλλου. Στον αντίποδα βρίσκεται το βιβλίο των Ολιβιέ Μπεζανσενό και του Μικαέλ Λεβύ:

“Το αντικείμενο του βιβλίου μας είναι ακριβώς το αντίθετο…

Σε μια εποχή που όλοι αναζητούμε την ψευδαίσθηση της ευτυχίας, η φιλοσοφία των Στωικών μας υπενθυμίζει ότι πρέπει να μείνουμε πιστοί στις ουσιαστικές αρχές μας για να νιώσουμε αληθινά ελεύθεροι.

“Εμείς δε χρησιμοποιούσαμε τον όρο «αποκέντρωση». Προτιμούσαμε το «επανατοπικοποίηση». Συνδέαμε τον τόπο εγκατάστασής μας με τον «ου τόπο». Την ουτοπία που ξέραμε ότι δεν υπήρχε κάπου και που θα έπρεπε να τη δημιουργήσουμε. «Να δημιουργήσουμε τον κόσμο μας, μέσα στον κόσμο που θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας».
Ήταν το σύνθημά μας. Επιστροφή, αλλά όχι προς τα πίσω! Επιστροφή… προς τα μπρος! Ήταν το άλλο σύνθημά μας. […] Για εμάς ένας άλλος κόσμος δεν είναι μόνο εφικτός, είναι ΥΠΑΡΚΤΟΣ.”