ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Μια παρέα φοιτητών, ένα καλοκαίρι του ’90, κάνει ελεύθερο κάμπινγκ, όταν ο Νικόλας, ο πιο χαρισματικός απ’ όλους, πνίγεται στην προσπάθειά του να βγάλει έναν ροφό από τη θάλασσα. Ο πατέρας πενθεί τον γιο του· οι φίλοι θυμούνται και εξιδανικεύουν τον πεισματάρη φίλο τους.

Είκοσι χρόνια αργότερα, οι ίδιοι άνθρωποι ξαναβρίσκονται στο νησί για το μνημόσυνο του Νικόλα και αναλογίζονται τις δικές τους καθημερινές ασφυξίες και απώλειες: τα όρια του γάμου και της οικογένειας, τη φθορά του σώματος, το τέλος της γονιμότητας, την επαγγελματική αβεβαιότητα, τον θάνατο που πλησιάζει…

Το καλοκαίρι που πέθανε ο Κολτρέιν, το καλοκαίρι της αγάπης και των ταραχών. Μια τυχαία συνάντηση στο Μπρούκλιν οδηγεί δύο νέους στο μονοπάτι της τέχνης, της αφοσίωσης και της μύησης. Η Πάτι Σμιθ θα γίνει ποιήτρια και μουσικός και ο Ρόμπερτ Μέιπλθορπ θα διοχετεύσει το ακραία προκλητικό στιλ του στην τέχνη της φωτογραφίας. Ενωμένοι με τα δεσμά της αθωότητας και του ενθουσιασμού διασχίζουν τη Νέα Υόρκη από το Κόνι Άιλαντ μέχρι την 42η Οδό. Το 1969 το ζευγάρι καταλύει στο περίφημο Hotel Chelsea. Είναι μια εποχή έντονης ευαισθητοποίησης. Ο κόσμος της ποίησης, του ροκ εν ρολ, της τέχνης και της σεξουαλικής απελευθέρωσης εκρήγνυται.

Ο Ορέστης, η Φανή, ο Δημήτρης, ο Άκος, ο Φώτης και η Άννα ζουν στην ευθραυστότητα της νεότητας και τη ρευστότητα ενός κόσμου που δεν ευημερεί. Έξι ήρωες μυθιστορηματικοί όσο και αληθινοί προσπαθούν να ισορροπήσουν μέσα στην απαράβατη τάξη του κόσμου με μοναδική βεβαιότητα τη βαρύτητα και το θάνατο. Οι προσωπικές τους ιστορίες συνδέονται σαν θραύσματα για να κατασκευάσουν ένα παζλ σε αποχρώσεις του θρίλερ. Μια ιστορία που αναπτύσσεται σαν σπείρα με κέντρο της την Άννα και τη μυστηριώδη εξαφάνισή της. Οι χρονικές εναλλαγές αποτυπώνονται στις σελίδες σαν ένα παιχνίδι μεταξύ μνήμης και λήθης, σαν ένας ανοιχτός διάλογος με την απώλεια, καθώς οι ζωές των ηρώων διασταυρώνονται σε μια περίεργη διαδρομή χωρίς αρχή και τέλος. Σε ένα ολόκληρο σύμπαν που εμπερικλείει τον μικρόκοσμο όλων συνωστίζονται πρόσωπα, στιγμές, καταγραφές, ενδοσκοπήσεις, ευρήματα αλλά και δύσκολα ερωτήματα. Τελικά, μια αναπνοή λιγότερη, ένα βήμα ή ο έρωτας αλλάζουν το βάρος του κόσμου;

Ένα βιβλίο καθρέφτης της εποχής του μεσοπολέμου.
Ένα διαμάντι της κλασικής λογοτεχνίας με αυτοβιογραφικά στοιχεία της εβραίας συγγραφέα, που θανατώθηκε στα τριάντα εννέα της χρόνια, αλλά πρόλαβε ν’ αφήσει πίσω της έναν θησαυρό.

Το νέο βιβλίο του πολυβραβευμένου Μανόλη Πρατικάκη, «Σύνδρομο Fregoli – Το τίμημα να είσαι ένας άλλος», δομείται πάνω σε μία νουβέλα και δύο αφηγήματα που παντρεύουν την ψυχιατρική με τη λογοτεχνία.
Με σκηνικό του την αυτοκρατορία της ψυχής, ο συγγραφέας αξιοποιεί με απαράμιλλη δεξιοτεχνία την πρώτη ύλη του –το φαντασιακό παράδοξο κόσμο του νου και τις εκτροπές του–, μεταμορφώνοντας τρία πρόσωπα που νοσούν ψυχικά σε τρεις γοητευτικές λογοτεχνικές περσόνες. Οι φιγούρες, μέσα στην καθημερινότητα και την τραγικότητά τους, μετατρέπονται σε μια μεγαλειώδη αλληγορία για το κατακερματισμένο και εφιαλτικά αποπροσωποποιημένο σύγχρονο άνθρωπο της νεωτερικότητας. Κι ενώ ο αναγνώστης συναντά αδύναμες ψυχές που δεν αντέχουν την τόση πραγματικότητα και σκηνοθετούν ένα δικό τους ανύπαρκτο κόσμο, καταδύεται στο έρεβος της ψυχής του άλλου, για να μεταβεί σε μία ψυχο-κοινωνιολογική αναζήτηση γύρω από την «ταυτότητα» και τον πολιτισμό μας. Στον απόηχο των ιστοριών ένα ερώτημα απαιτεί να απαντηθεί: Μήπως εντέλει ο πολιτισμός μας είναι αυτός που νοσεί, με την ακόρεστη απληστία του και την απώλεια κάθε πηγαίου και αυθεντικού;
Η νουβέλα «Σύνδρομο Fregoli» και τα δύο αφηγήματα «Μπρους Λι», «Μια παράδοξη τύφλωση» είναι απαλλαγμένα από ψυχιατρική θεωρία και εστιάζουν στην ανθρώπινη ιστορία. Ο Μανόλης Πρατικάκης αφηγείται με διεισδυτικότητα ψυχαναλυτική και «με την πρόθεση να θαυμάσει, να πλησιάσει, να φροντίσει», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά στον πρόλογο του βιβλίου ο Αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής και ποιητής Γιάννης Ζέρβας. «Η αφήγησή του στηρίζεται κυρίως στη συμπεριφορά και στις μαρτυρίες των ασθενών του. Πέρα από τη λογοτεχνική τους αξία, τα τρία περιστατικά έχουν σαφή εκπαιδευτική χρησιμότητα, γιατί δείχνουν ξεκάθαρα τη σημασία της γλώσσας στην ψυχιατρική περιγραφή ώστε να αποκτήσει υπόσταση ο άλλος, γιατί μόνο έτσι μας εξοικειώνει αληθινά με το πρόσωπο και μας δίνει τη δυνατότητα να το γνωρίσουμε αρκετά ώστε να μπορούμε να προβλέψουμε τις αντιδράσεις του. Στα δικά μου μάτια δείχνει σαφής η πρόθεση του Πρατικάκη μέσα από αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο του, όπου η ποιητική του δεινότητα υποτάσσεται και υπηρετεί την περιγραφή και την παρουσίαση των ανθρώπων και των θεραπειών τους. Το μήνυμά του όπως το αντιλαμβάνομαι, λέει το εξής: Χωρίς τη λογοτεχνία η ψυχιατρική στεγνώνει επικίνδυνα».

Αιγαίο, 17ος αιώνας, ο αιώνας της πειρατείας. Ο πειρατής Ιωάννης Κάψης γράφει ιστορία στη θάλασσα. Απελευθερώνει τη Μήλο από τον οθωμανικό ζυγό. Στέφεται βασιλιάς, αλλά ένας μεγάλος έρωτας με την κόρη του κυβερνήτη του νησιού σημαδεύει τη ζωή του. Την ίδια περίοδο Δυτικοί και κυρίως Μαλτέζοι πειρατές κατακλύζουν το Αρχιπέλαγος, που αποτελεί πεδίο σύγκρουσης θρησκειών και συμφερόντων.

Η άφιξη μιας νεαρής Ελληνοεβραίας δασκάλας σε ορεινό χωριό της Κρήτης, το έτος 2000, όσο και το πασχαλινό έθιμο της καύσης του Ιούδα, δίνουν αφορμή για μια τομή στο «άβατον» των σύγχρονων ορεινών κοινωνιών της νήσου, αλλά και για το ξεδίπλωμα μιας παλιάς κρητικής παράδοσης, που αποδίδει στο πρόσωπο του βιβλικού Ιούδα τη μοίρα του μυθικού Οιδίποδα.

Μια σταχυολόγηση χαριτωμένων ανεκδότων από την καθημερινή ζωή των Κρητικών από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τα γελοιογραφικά σκίτσα του Γήση Παπαγεωργίου συνοδεύουν και τονίζουν τον ελλειπτικό λόγο των «σόρδινων» του βιβλίου.
Όταν η σάτιρα προσώπων και καταστάσεων ξεκινά από την αυτοσάτιρα, τότε είναι αποδεκτή, γιατί είναι καλοπροαίρετη. Στους Κρητικούς περισσεύει αυτή η διάθεση και τα πειράγματα δίνουν και παίρνουν στα καφενεία και στις συναθροίσεις, στα χωράφια, στ’ αμπέλια και στα λιόφυτα. Τα πιο επιτυχημένα από αυτά τα πειράγματα τα διηγούνται ξανά και ξανά, τροποποιώντας τα πολλές φορές έτσι, που, από επώνυμες ιστορίες, καταλήγουν να γίνονται ανώνυμα ανέκδοτα.

Κουμπί, κούτελο, τάφος, Βράχος ασκήσεις για δυνατούς λύτες. Ήταν όντως αινίγματα ή ο άγριος θάνατος την είχε κλονίσει τόσο που έχανε το νόημα του τετέλεσται και το μέτρο των τετελεσμένων;

Άγγιξε το άσπρο πουκάμισο του Στέλιου, άπλυτο από το καλοκαίρι. Μύρισε λαίμαργα τις κιτρινίλες του ιδρώτα του στις μασχάλες, φίλησε τον γιακά σαν να φιλούσε τον λαιμό του.

Εσένα, δεν έχω σκοπό να σε μπουγαδιάσω, ψιθύρισε κι αμέσως μετά κόλλησε στον καθρέφτη.