ΑΡΜΟΣ

Η οξυδερκής ανάλυση του Frankl σχετικά με τα κίνητρα της αναζήτησης του ανθρώπου για το υπέρτατο νόημα είναι ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα. Μία έξοχη ψυχολογική διερεύνηση της θρησκευτικής αναζήτησης και του ενίοτε ασυνείδητου πόθου του ανθρώπου για αποκάλυψη ή επιφοίτηση. Είναι ένα βιβλίο γεμάτο με πρωτοποριακές ιδέες, που αναζητά απαντήσεις σχετικά με τη ζωή, τα βάσανα, την πίστη και τον θάνατο.

Οι ιδέες του Winnicott είναι κατάσπαρτες σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες και δημοφιλείς δημοσιεύσεις. Έκανε μία μόνο προσπάθεια να γράψει μια επισκόπηση των ιδεών του, κι αυτή είναι ακριβώς αυτό το βιβλίο. Όπως λέει στην εισαγωγή: «σκοπεύω να κάνω μια δήλωση για την ανθρώπινη φύση που να συγκεντρώνει τα διάφορα είδη εμπειριών που απέκτησα».
Το βιβλίο αυτό συνιστά μια συνολική τοποθέτηση για την ανθρώπινη φύση και την θέση της ψυχανάλυσης σε αυτή. Η ανθρώπινη φύση περιλαμβάνει τις σημειώσεις του Winnicott από διαλέξεις σε θέματα ανάπτυξης του ανθρώπου, που έκανε σε δασκάλους και φοιτητές κοινωνικούς λειτουργούς, επί 18 χρόνια.

Η δημιουργία, καλλιτεχνική και επιστημονική, σέ τί είδους ψυχική εμπειρία αντιστοιχεί; Ποιες είναι οι παράμετροι που τη διαμορφώνουν; Ο πατέρας της ψυχανάλυσης, σε διαρκή ενασχόληση με τα θέματα αυτά, άρθρωσε πρώτος ευρηματικές απαντήσεις προτείνοντας την έννοια της μετουσίωσης, δηλαδή της μετατροπής ενός ρεύματος ενορμητικού, σεξουαλικού, σε έργο τέχνης ή επιστήμης. Ο Φρόυντ δεν συνέγραψε μία συγκεκριμένη θεωρία για τη μετουσίωση και ό,τι γνωρίζουμε είναι σαν αρχαία θρυμματισμένη επιγραφή: προέρχεται από σπαράγματα αναφορών του γεμάτα κενά, ρωγμές, ασυνέχειες, ασάφειες, πού δημιουργούν νέα ερωτηματικά.

Η πανδημία του COVID-19 δεν είναι ένα καταστροφικό γεγονός όπως αναφέρεται ξανά και ξανά στην ελληνική και διεθνή ειδησεογραφία. Είναι απλά ένα βιολογικό γεγονός από αυτά που συμβαίνουν από την εποχή που δημιουργήθηκε η πρώτη οργανική ένωση στον πλανήτη μας. Η σημασία που αποδίδουμε στην αξία της ανθρώπινης ζωής και η μαζική εξάπλωση του ιού έδωσε στην πανδημία το χαρακτήρα της παγκόσμιας καταστροφής.
Σε κάποιους από εμάς η πανδημία κινητοποιεί το αίσθημα του φόβου που μας οδηγεί στο να κρυφτούμε, να προστατευτούμε και -γιατί όχι;- να συσσωρεύσουμε τρόφιμα και χαρτιά τουαλέτας.
Το σίγουρο είναι ό,τι όποιες και αν ήταν οι αντιδράσεις μας, η πανδημία μάς άλλαξε και στα τρία επίπεδα του χρόνου που επεκτείνεται η ύπαρξή μας.