ΒΙΒΛΙΑ

Αϊδίνι, 18 Φεβρουαρίου του 1909. Καταχείμωνο, μα ο ζεστός ήλιος της Ανατολής ολοκάθαρος γλύκαινε την ατμόσφαιρα. Αυτό ενθάρρυνε τη μέλλουσα μητέρα μου να πάει στο χαμάμ για ένα τελευταίο ανακουφιστικό ζεστό μπάνιο.

Η έμπειρη Τουρκαλίτσα, η Νατίρ, που συνήθως την έλουζε και της έκανε μασάζ, ήταν ιδιαίτερα προσεχτική καθώς η πελάτισσά της ήταν ετοιμόγεννη.

Η μέλλουσα μητέρα μου ξαφνικά άρχισε να νιώθει μια δυσφορία. Φαίνεται πως η αφεντιά μου, ατίθαση, δεν άντεχε άλλο την κλεισούρα. Η Νατίρ την παρηγορούσε:

– Μη σκιάζεσαι, αφέντισσα, της έλεγε με τα γουστόζικα σπασμένα ελληνικά της. Εσύ Ρωμιό έκει ντοκτόρο, μαμές, απ’ όλα τα καλά έκει. Εμείς πτωχό Τουρκάλα ντεν έκει ντοκτόρο, ούτε μαμές. Λίγκο πόνο εσύ, και βγαίνει το τσοτζούκ. Τρίτο ντικό σου τα ’ναι, λέω, χανουμάκι. Καταλαβαίνει εγκώ από κοιλιά σου, κορίτσι γκεννήσεις.

Το βιβλίο προέκυψε από σημειώσεις της Δ.Σ. στην περίοδο 1988-1994, τις οποίες σκόπευε κάποτε να επεξεργαστεί, ελπίζοντας πάντα ότι τα γηρατειά δεν θα την πρόδιναν. Είχαμε να κάνουμε με κείμενα εξαιρετικά δυσανάγνωστα και με συνεχείς παραπομπές. Οι ενότητες προέκυψαν μέσα από το υλικό:
Παιδική και νεανική ηλικία • Ένατη δεκαετία • Μικρά ποιήματα

«Αναστασιά!»
Το κορίτσι άκουσε τη φωνή της μάνας του από το μαγερειό κι έτρεξε μέσα. «Πού είσαι, μωρή, απρόκοφτη;»
Η κοπελίτσα αναστέναξε. «Έρχομαι, μάνα», μουρμούρισε καλόβολα, δεν ξεσυνεριζόταν της μάνας της τις αυστηρές κουβέντες, τις είχε συνηθίσει και δεν την πείραζαν, κι ακούμπησε την πετσέτα πάνω στο βαρύ ξύλινο τραπέζι, όπου η μάνα μάλαζε σβέλτα και επιδέξια τη βαριά μεγάλη μπάλα της ζύμης.
Αναστασία. Έτσι έλεγαν τη μεγαλύτερη από τις τρεις όμορφες κόρες του παπα-Γιάννη, του Ορθόδοξου παπά του νησιού, σε λίγους μήνες γινόταν δεκατεσσάρων ετών, όμορφη σαν ήλιος φωτεινός…
Είχε η εικόνα της γαντζωθεί στην καρδιά του ατρόμητου Θεόφιλου και τη μάτωνε από έρωτα και ίμερο…
Και τώρα κόντρα στο πρωινό αεράκι τη φανταζόταν…Έφερνε τη διάφανη εικόνα της μπροστά στα μάτια του, κι οι άλλοι ναύτες στο κατάστρωμα τον κοίταζαν και κρυφογελούσαν μεταξύ τους, γιατί ήξεραν για ποιόν λόγο αναστέναζε και ξαναναστέναζε χωρίς τελειωμό…
Κάπως έτσι αρχίζει η αληθινή, συναρπαστική και δραματική ιστορία της Αναστασίας, που ένας άνεμος τρελός της μοίρας, θα την αρπάξει απ’ το νησί της και θα την ρίξει χανούμισσα στα πόδια του σουλτάνου Αχμέτ του Πρώτου.

Ένα κορίτσι μεγαλώνει στη δεκαετία του ᾿80, μέσα στα όρια ενός παραδεισένιου Κήπου και μιας πυρηνικής οικογένειας, σε «ένα παλίμψηστο από Καθαρές Δευτέρες. Μισοτελειωμένα γεύματα, λεκιασμένα τραπεζομάντιλα, ακρωτηριασμοί μικρής κλίμακας». Αυτή η Εδέμ όμως δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα – η κόρη ενηλικιώνεται. Η νουβέλα της Μαρίας Φακίνου ανατέμνει την παιδική ηλικία για να αφηγηθεί τη σταδιακή διάσπαση και κατάρρευση της πρωταρχικής ενότητας, μέσα από την ανάγνωση, την ερωτική αφύπνιση, την ασθένεια και το θάνατο.

Και τότε συνέβη το ασύλληπτο: Είχε ανέβει στον ημιώροφο που έκανε σαν μικρό εσωτερικό μπαλκόνι, και με έναν φακό, αλλά δυνατό φακό, σαν γεννήτρια ή κάτι τέτοιο, άρχισε να με φωτίζει.

Το φως έπεφτε πάνω μου εκτυφλωτικό, σαν τη λάμπα του ανακριτή. Στο άλλο χέρι κρατούσε μια ντουντούκα, απ’ αυτές που έχουν οι γύφτοι και φωνάζουν «καρπούζιααα!», και άρχισε να με καθοδηγεί: «Κάνε δυο βήματα δεξιά, προς το φως, ακολούθησε το φως και βγάλε τον στηθόδεσμο. Δυο βήματα δεξιά και βγάλε τον στηθόδεσμο. Τον στηθόδεσμο».

Επειδή έλεγε στηθόδεσμο, και όχι σουτιέν, δεν πανικοβλήθηκα εντελώς. Η λέξη στηθόδεσμος με κράτησε έξω από τον πανικό. Πόσο τρομακτικός μπορεί να είναι κάποιος που λέει «στηθόδεσμο»;

Μεταφράσεις χαρακτηριστικών ποιημάτων των κορυφαίων εκπροσώπων του Αγγλικού Ρομαντισμού: William Blake, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, Percy Bysshe Shelley, John Keats και George Gordon, Lord Byron. Στα έργα αποτυπώνεται η ταραγμένη ιστορικά και κοινωνικά εποχή μέσα στην οποία δημιουργήθηκαν, σκιαγραφείται ο ρόλος του ποιητή ως φορέα πολιτισμικής και πολιτικής ανανέωσης, και αναδεικνύονται οι πρωτοποριακές ποιητικές πρακτικές των Άγγλων ρομαντικών.