ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Σε άλλους καιρούς, ο αστρολάβος καθοδηγούσε τους ναυτικούς στα ταξίδια τους και αποκάλυπτε στους ανθρώπους τις κινήσεις των άστρων και τις φωτεινές αναλαμπές τους. Ο σύγχρονος αστρολάβος, που κρατά στα χέρια του ο αναγνώστης, δεν έχει διαφορετική φιλοδοξία. Το ταξίδι όμως που υπόσχεται κρύβει μεγαλύτερες εκπλήξεις και αναπάντεχες διαδρομές. Θα ξεκινήσει από τα θαυμαστά του Σύμπαντος, τους μακρινούς γαλαξίες και τους κομήτες, την αντιύλη και τις υπέρλαμπρες εκρήξεις αστεριών. Στη συνέχεια, θα αναζητήσει τις απαντήσεις που δίδει η σημερινή επιστήμη στα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου: για την έννοια του χρόνου αλλά και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, για το μεγάλο πείραμα του CERN αλλά και την ανίχνευση του φαντασματικού νετρίνου στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
H συμπόρευσή του όμως με τον αναγνώστη θα επιτρέψει στον αστρολάβο και μια διαφορετική περιήγηση. Εκείνην στον κόσμο του ανθρώπου και της Ζωής του. Πρώτα θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει την οδυνηρή κρίση που κρατά σήμερα δέσμια την Ελλάδα· και να εντοπίσει, στην πρόσφατη πορεία της, τις αιτίες των σημερινών δεινών, αλλά και τα επιτεύγματά της. Την περιήγηση θα ολοκληρώσει -με τη συμπόρευση του αναγνώστη, πάντοτε- μια ματιά στον σύγχρονο άνθρωπο και τη μοίρα του· που αισθάνεται μετέωρος ανάμεσα στην εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας και την κυριαρχία ενός οικονομικού συστήματος με ανάλγητο πρόσωπο.
Το ταξίδι, λοιπόν, που υπόσχεται ο σημερινός Αστρολάβος, έχει έναν γνώριμο προορισμό. Είναι οι κόσμοι που κινείται χρόνια τώρα ο συγγραφέας: τα αινίγματα του Σύμπαντος και η πορεία της Ελλάδας, οι κατακτήσεις της επιστήμης και η ανθρώπινη μοίρα. Μόνον που οι κόσμοι αυτοί του συγγραφέα, όπως το ίδιο το Σύμπαν μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, μοιάζουν τώρα σαν να διαστέλλονται αιφνίδια και ανεξήγητα, σαν να θέλουν να καλύψουν τον χώρο και τον χρόνο. Η προσδοκία τους είναι ότι κάπου εκεί θα συναντήσουν και τους κόσμους του αναγνώστη, τις αγωνίες και τα ερωτήματά του. Τότε η χειραψία, του συγγραφέα με τον αναγνώστη, δεν θα είναι πια στα σκοτεινά. Θα γίνει υπό το φως των άστρων και με το στίγμα που αποκάλυψε ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής.

«Γεννήθηκα πριν από αιώνες αιώνων, σε έναν Χώρο όπου δεν υπήρχε χώρος, και σε έναν Χρόνο όπου δεν υπήρχε χρόνος. Με ένα περίεργο ωστόσο τρόπο, αισθάνομαι ότι προϋπήρχα της γενέσεώς μου. Κι ενώ από τότε όλα έχουν αλλάξει, εγώ αισθάνομαι ότι τίποτε δεν αλλάζει. Η παρουσία μου μετρά το αιώνιο.
Δεν αξίζει άλλωστε να συζητά κανείς για πράγματα –την γένεσή μου και την γένεση του Κόσμου– που προκαλούσαν ανέκαθεν διαμάχες. Αυτό που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου είναι ότι η παρουσία μου έμοιαζε πάντοτε πρωταρχική: στους μύθους ή σε ό,τι ονομάζεται επιστήμη, στα έργα των θνητών αλλά και στις θρησκείες, το φως έπαιζε πάντοτε ρόλο ιδιαίτερο. Κατά καιρούς πολλοί διερωτήθηκαν για την φύση του, και άλλοι πάλι έμειναν απλώς στον θαυμασμό και την αποδοχή… Εγώ λοιπόν, που είμαι το παλαιότερο, το αρχέγονο φως, ήρθε η ώρα να μιλήσω λίγο για τον εαυτό μου».

Με αυτά τα λόγια αρχίζει την αυτοβιογραφία του το αρχέγονο φως, που η ανακάλυψή του το 1965 υπήρξε από τις σημαντικότερες στην ιστορία της κοσμολογίας. Πριν δώσει τον λόγο στο ίδιο το φως, ο γνωστός συγγραφέας της «Κόμης της Βερενίκης» και των «Κοσμογραφημάτων» παρουσιάζει τους θαυμαστούς τρόπους που μέσω του φωτός η επιστήμη οδηγήθηκε στις πιο σπουδαίες κατακτήσεις της: την θεωρία της σχετικότητας, την κβαντική συμπεριφορά του μικροκόσμου, τις σύγχρονες απόψεις για την γένεση και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Δεν παραλείπει ακόμη να υπογραμμίσει την σημασία του φωτός για την ίδια την ζωή αλλά και την Τέχνη, ενώ αναφέρεται και στις φιλοσοφικές ή θρησκευτικές αντιλήψεις που συνοδεύουν το φως από τους αρχαίους χρόνους. Βιβλίο εύληπτο και πολυσήμαντο, η «Αυτοβιογραφία του φωτός» περιγράφει με απλά λόγια την συναρπαστική περιπέτεια της σύγχρονης επιστήμης, και απλώς ζητά από τον αναγνώστη να διαβαστεί «πρώτα με τον νου και, ύστερα ή παράλληλα, με την ψυχή».

Το βιβλίο αυτό αφορά σε ένα πείραμα που έγινε πριν από 14 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια. Ο επιστήμονας που το σχεδία­σε δεν είναι πια τριγύρω για να μας εξηγήσει τι ακριβώς έκανε και, κυρίως, τι σκοπό εξυπηρετούσε. Ήταν δε τέτοιες οι συνθήκες και η θερμοκρασία του πειράματος, που καθιστούν ανέφικτη την επανάληψή του στα γήινα εργαστήρια.

Το πείραμα αυτό ήταν η δημιουργία του ίδιου του Σύμπαντος. Όλη η ύλη και η ενέργειά του, πιστεύει η σύγχρονη επιστήμη, ήταν αρχικά συγκεντρωμένη σε ένα σημείο, ένα ιδιότυπο «κοσμικό αυγό». Μια αδιανόητη ωστόσο «Μεγάλη Έκρηξη» που επισυνέβη, οδήγησε στη μεγαλειώδη εξέλιξη του Σύμπαντος και στη σημερινή δομή του, με τα δισεκατομμύρια άστρα, γαλαξίες και πλανήτες. Ενώ κάποια στιγμή –από τύχη ή αναγκαιό­τητα– εμφανίστηκε στον πλανήτη Γη το φαινόμενο της ζωής, που έφτασε στην εξελικτική κορύφωσή του με την παρουσία του ανθρώπου. Το αξιοθαύμαστο είναι ότι αυτός ο άνθρωπος, ο έποικος ενός ιδιόμορφου πλανήτη, που ανήκει σ’ έναν ασήμαντο γαλαξία, τολμά εντούτοις να θέτει ερωτήματα που αγγίζουν την ίδια του την ύπαρξη και την ύπαρξη του κόσμου.