ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Τον Αύγουστο του 1922, κατά την οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Μικρά Ασία, ο λοχαγός Αναγνώστου διασώζει ένα πολύτιμο ντοκουμέντο: ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα μεταγραμμένο στην νεοελληνική γλώσσα, σε έξι τετράδια. Συγγραφέας του βυζαντινού χειρογράφου –που δεν σώθηκε– φέρεται να είναι ο μοναχός Ευψύχιος και τόπος γραφής η Μονή Σωσάνδρων, στο φημισμένο όρος Σίπυλος της Ιωνίας.

Ενενήντα χρόνια αργότερα, το 2012, μια ηλικιωμένη Μικρασιάτισσα παραδίδει σε έναν συγγραφέα εκείνα τα τετράδια, που είχαν περιέλθει στην κατοχή της, και δίνει το έναυσμα για να ξετυλιχθούν τα μεγάλα γεγονότα της εποχής και η μυθιστορηματική ζωή του Ευψύχιου.

Στα μέσα του 16ου αιώνα ο βασιλιάς Ιωάννης Γ’ της Πορτογαλίας δώρισε στον εξάδελφό του, τον αρχιδούκα Μαξιμιλιανό της Αυστρίας, γαμπρό του αυτοκράτορα Καρόλου Ε’, έναν ελέφαντα που επί δύο χρόνια βρισκόταν στη Λισαβόνα, προερχόμενος από την Ινδία. Με βάση τα ελάχιστα στοιχεία που βρέθηκαν, αλλά κυρίως με την πανίσχυρη φαντασία του που μας έδωσε τόσα και τόσα αριστουργήματα, ο Ζοζέ Σαραμάγκου φτιάχνει μια ιστορία όπου η πραγματικότητα μπλέκεται με τη μυθοπλασία…

Στην περίοδο της καραντίνας, ένας συγγραφέας επιστρέφει στη γενέτειρά του, τη Μάντοβα, όπου πέρασε την παιδική και εφηβική του ηλικία – το μαύρο κουτί της ζωή του. Εκεί, είναι πλέον εγκλωβισμένος και ολομόναχος. Οι μοναδικές έξοδοι που κάπως κρυφά επιτρέπει στον εαυτό του είναι οι μεγάλοι νυχτερινοί περίπατοι. Τυλιγμένος στη βαθιά σιωπή μιας πόλης μεταμορφωμένης, σχεδόν μεταφυσικής, εντυπωσιάζεται από την εκρηκτική δύναμη ορισμένων φυτών και δέντρων τα οποία μεγαλώνουν σε εχθρικά μέρη: στα διάκενα του τσιμέντου, ανάμεσα στους τοίχους ή στις πέτρες ενός σπιτιού…

Οι ανεπούλωτες πληγές της κυπριακής τραγωδίας του 1974… Το βιβλίο Τρεις σκάλες Ιστορία αφηγείται μια «μικρή» ανθρώπινη ιστορία, εγκιβωτισμένη στη «μεγάλη» –και ανείπωτη– Ιστορία, όπου η μνήμη αλέθεται ανάμεσα στις μυλόπετρες του χρέους και του χρόνου.