POETRY

Επτά ποιητικές συλλογές σε διάστημα 34 ετών, από μια ποιητική φωνή ευδιάκριτη και διακεκριμένη που έχει αποσπάσει τον έπαινο και του Δήμου και των Σοφιστών, κατά τον ποιητή και κριτικό Κώστα Κουτσουρέλη.

Ο ίδιος σημειώνει:
“Καμιά εκατοστή χρόνια πριν, ο Ούγκο Χόφμαννσταλ, έλεγε ότι ένας δημιουργός δύο πράγματα έχει ανάγκη. Το πρώτο είναι να πείσει τους ομότεχνούς του και τους κριτικούς. Το δεύτερο ν` αγγίξει το ευρύ κοινό.

Όπως όλες οι σπουδαίες μεταφράσεις, εκείνες των μεγάλων συγγραφέων έχουν διπλή αναφορά: ανήκουν στη γλώσσα προέλευσης αλλά και στη γλώσσα υποδοχής του πρωτοτύπου και αποκτούν συχνά διεθνή υπόσταση, όπως ο Πόε του Μπωντλαίρ. Στην παλαμική απόδοση του Ουγκώ συγκλίνουν μάλιστα δύο μορφές των γραμμάτων κορυφαίες σε δύο διαφορετικού και μείζονες εθνικούς κανόνες: δεν νοείται ιστορία της γαλλικής λογοτεχνίας χωρίς τον Ουγκώ ή της ελληνικής χωρίς τον Παλαμά, αλλά ούτε σύγχρονη ευρωπαϊκή παράδοση χωρίς τη γαλλική και την ελληνική λογοτεχνία.

Ποίηση

Η “Στιγμή” επανεκδίδει με βελτιώσεις την επιλογή Σονέτων του Σαίξπηρ σε μετάφραση του Στυλιανού Αλεξίου, την οποία είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στα 1989.
Στην εισαγωγή ο μεταφραστής παρουσιάζει τα Σονέτα, γραμμένα στα τέλη του 16ου αιώνα και αφιερωμένα αλλά σε έναν νέο ευγενή και αλλά σε μια μελαχρινή κοπέλα, την Dark Lady. Εξετάζεται με συντομία η ποιητική των Σονέτων, η σχέση με την εποχή τους, και κάποια αναλογία (μέσω της ιταλικής λυρικής ποίησης) προς την κρητική λογοτεχνία.

Μας αρέσει – δεν µας αρέσει, είμαστε αναγκασμένοι να συγκατοικούμε µε το παρόν, γιατί μόνον έτσι μπορούμε να δούμε πού βρισκόμαστε και ενδεχομένως να χαράξουμε, έστω αμυδρά, έναν δρόμο για το πού θα πάμε. Έχω την αίσθηση ότι η ανάκληση του παρελθόντος γίνεται πια όχι για να το επισκοπήσουμε κριτικά αλλά για να το νοσταλγήσουμε και κατά έναν φαντασιακό τρόπο να επιστρέψουμε στο παρελθόν.

“Οι συγγράφεις και οι αναγνώστες συγκροτούν,άτυπα,μια προσωπική ανθολογία κειμένων,ποίησης και πεζογραφίας συνήθως,που αγαπούν και ξεχωρίζουν.Τα κριτήρια δεν είναι πάντα ποιοτικά.
Αυτή η ανθολογία εμπλουτίζεται αλλά και αποψιλώνεται καθώς περνούν τα χρόνια.Βιβλία και συγγραφείς εμφανίζονται και εξαφανίζονται,αλλά πάντοτε παραμένει ένα σταθερό σώμα που δεν το αγγίζουν οι προσθαφαιρέσεις.Αυτό το σώμα,στην περίπτωσή μου τουλάχιστον,αποτελείται από κείμενα,που με συγκίνησαν,με τάραξαν,με συγκλόνισαν αλλά κυρίως με έκαναν να ζηλέψω.Αυτά είναι τα κείμενα που θα ήθελα να είχα γράψει.”

H Μαρία Πολυδούρη έχει από καιρό περάσει στην περιοχή του λογοτεχνικού μύθου: είναι το σύμβολο της πρόωρα χαμένης ομορφιάς και του μοιραίου έρωτα, της παράφορης νεότητας και της αυθεντικής ποιητικής κατάθεσης.
Στη νέα έκδοση των “Ποιημάτων”, εμπλουτισμένης με ανέκδοτα έργα που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα σε ιδιωτικά αρχεία ή ελάνθαναν δημοσιευμένα σε δυσεύρετα έντυπα, συγκεντρώνονται όλα τα ευρισκόμενα ποιήματά της και πλαισιώνονται συστηματικά με φιλολογικά σχόλια. Η μελέτη “Μαρία Πολυδούρη” ή “τα ρόδα του αίματος”, που περιλαμβάνεται στο επίμετρο του τόμου, αναδεικνύει τους βασικούς άξονες του έργου της, τη σχέση με την ευρωπαϊκή και την ελληνική λογοτεχνική παράδοση καθώς και τις περιπέτειες της πρόσληψής του. Ένα κρίσιμο ζήτημα, στο οποίο εστιάζει η εργασία της επιμελήτριας του τόμου Χριστίνας Ντουνιά, είναι αν -και σε ποιο βαθμό- η ποίηση της Πολυδούρη μπορεί να διαβαστεί, όχι σαν μνημείο του παρελθόντος, αλλά σαν μια σύγχρονη, ζωντανή τέχνη.

Στην αρχή το φως και η ώρα η πρώτη
που τα χείλη ακόμη στον πηλό
δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου
Αίμα πράσινο και βολβοί στη γη χρυσοί
Πανωραία στον ύπνο της άπλωσε και η θάλασσα
γάζες αιθέρος τις αλεύκαντες
κάτω απ’ τις χαρουπιές και τους μεγάλους όρθιους φοίνικες
Εκεί μόνος αντίκρισα
τον κόσμο
κλαίγοντας γοερά
Η ψυχή μου ζητούσε Σηματωρό και Κήρυκα
Είδα τότε θυμάμαι
τις τρεις Μαύρες Γυναίκες
να σηκώνουν τα χέρια κατά την Ανατολή
Χρυσωμένη τη ράχη τους και το νέφος που άφηναν
λίγο-λίγο σβήνοντας δεξιά
[…]
[Από την έκδοση]