POETRY

“…Άκου, άκου
Ποιος μιλεί στα νερά και ποιος κλαίει ― ακούς;
Ποιος γυρεύει τον άλλο, ποιος φωνάζει ― ακούς;
Είμ’ εγώ που φωνάζω κι είμ’ εγώ που κλαίω, μ’ ακούς
Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, μ’ ακούς.”

“Το φως που καίει”, όπως συλλαμβάνεται στην πρώτη έκδοση και όπως τεχνικότερα αναμορφώνεται στη δεύτερη, έχει εξωτερικά το χαρακτήρα ενός συνθέματος. Είναι σύνθεμα και όχι σύνθεση οργανική και ενιαία, καθώς φαίνεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του: απαρτίζεται από αυτοτελή ποιήματα ή λόγους, που αναφέρονται θεματικά σε διαφορετικά επίπεδα και χρόνους και εκφράζεται εναλλακτικά με δύο γλώσσες. Με άλλα λόγια, συνοικονομούνται στην πνευματική σκευή του τα αντίθετα: ο χριστιανικός και ο αρχαίος μύθος, ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός, ο ποιητικός και ο πεζός συνάμα λόγος. Συνοικονομούνται προπαντός ο λυρισμός και η σάτιρα.

Την 4η Ιουλίου 1855 -εβδομήντα εννέα χρόνια μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Αμερικής- κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή Φύλλα χλόης. Πρόκειται για έναν λεπτό τόμο, που στο εξώφυλλό του απεικονίζει έναν νέο άντρα με εργατικά ρούχα, σηκωμένα τα μανίκια του πουκαμίσου και το χέρι στην τσέπη του παντελονιού. Ούτε στο εξώφυλλο ούτε στη ράχη του βιβλίου εμφανίζεται το όνομα του συγγραφέα.
Δεν ξενίζει τον αναγνώστη μόνο το πορτρέτο του ρωμαλέου άντρα, που δεν θυμίζει καθόλου ποιητή, αλλά και η εντύπωση που προκαλεί το ίδιο το βιβλίο στο άνοιγμά του: οι μακροπερίοδοι στίχοι και οι διασκελισμοί, οι ανισοσύλλαβοι στίχοι, η παρατακτική σύνδεση, η υιοθέτηση του καθημερινού λόγου, η ακανόνιστη στίξη, η απουσία μέτρου και ομοιοκαταληξίας έρχονται σε αντίθεση με την παραδοσιακή ποιητική φόρμα. Πέραν της μορφολογικής ρήξης με την παράδοση, οι απροκάλυπτες αναφορές στο γυναικείο και στο αντρικό σώμα και οι σαφείς υπαινιγμοί στον έρωτα σκανδαλίζουν τον αναγνώστη της εποχής. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει το πρώτο από τα δώδεκα ποιήματα που περιλαμβάνονται στην αρχική έκδοση των Φύλλων χλόης, το οποίο αργότερα θα λάβει τον τίτλο “Το τραγούδι του εαυτού μου”. […]