ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

«Αναστασιά!»
Το κορίτσι άκουσε τη φωνή της μάνας του από το μαγερειό κι έτρεξε μέσα. «Πού είσαι, μωρή, απρόκοφτη;»
Η κοπελίτσα αναστέναξε. «Έρχομαι, μάνα», μουρμούρισε καλόβολα, δεν ξεσυνεριζόταν της μάνας της τις αυστηρές κουβέντες, τις είχε συνηθίσει και δεν την πείραζαν, κι ακούμπησε την πετσέτα πάνω στο βαρύ ξύλινο τραπέζι, όπου η μάνα μάλαζε σβέλτα και επιδέξια τη βαριά μεγάλη μπάλα της ζύμης.
Αναστασία. Έτσι έλεγαν τη μεγαλύτερη από τις τρεις όμορφες κόρες του παπα-Γιάννη, του Ορθόδοξου παπά του νησιού, σε λίγους μήνες γινόταν δεκατεσσάρων ετών, όμορφη σαν ήλιος φωτεινός…
Είχε η εικόνα της γαντζωθεί στην καρδιά του ατρόμητου Θεόφιλου και τη μάτωνε από έρωτα και ίμερο…
Και τώρα κόντρα στο πρωινό αεράκι τη φανταζόταν…Έφερνε τη διάφανη εικόνα της μπροστά στα μάτια του, κι οι άλλοι ναύτες στο κατάστρωμα τον κοίταζαν και κρυφογελούσαν μεταξύ τους, γιατί ήξεραν για ποιόν λόγο αναστέναζε και ξαναναστέναζε χωρίς τελειωμό…
Κάπως έτσι αρχίζει η αληθινή, συναρπαστική και δραματική ιστορία της Αναστασίας, που ένας άνεμος τρελός της μοίρας, θα την αρπάξει απ’ το νησί της και θα την ρίξει χανούμισσα στα πόδια του σουλτάνου Αχμέτ του Πρώτου.

Ένα κορίτσι μεγαλώνει στη δεκαετία του ᾿80, μέσα στα όρια ενός παραδεισένιου Κήπου και μιας πυρηνικής οικογένειας, σε «ένα παλίμψηστο από Καθαρές Δευτέρες. Μισοτελειωμένα γεύματα, λεκιασμένα τραπεζομάντιλα, ακρωτηριασμοί μικρής κλίμακας». Αυτή η Εδέμ όμως δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα – η κόρη ενηλικιώνεται. Η νουβέλα της Μαρίας Φακίνου ανατέμνει την παιδική ηλικία για να αφηγηθεί τη σταδιακή διάσπαση και κατάρρευση της πρωταρχικής ενότητας, μέσα από την ανάγνωση, την ερωτική αφύπνιση, την ασθένεια και το θάνατο.

Και τότε συνέβη το ασύλληπτο: Είχε ανέβει στον ημιώροφο που έκανε σαν μικρό εσωτερικό μπαλκόνι, και με έναν φακό, αλλά δυνατό φακό, σαν γεννήτρια ή κάτι τέτοιο, άρχισε να με φωτίζει.

Το φως έπεφτε πάνω μου εκτυφλωτικό, σαν τη λάμπα του ανακριτή. Στο άλλο χέρι κρατούσε μια ντουντούκα, απ’ αυτές που έχουν οι γύφτοι και φωνάζουν «καρπούζιααα!», και άρχισε να με καθοδηγεί: «Κάνε δυο βήματα δεξιά, προς το φως, ακολούθησε το φως και βγάλε τον στηθόδεσμο. Δυο βήματα δεξιά και βγάλε τον στηθόδεσμο. Τον στηθόδεσμο».

Επειδή έλεγε στηθόδεσμο, και όχι σουτιέν, δεν πανικοβλήθηκα εντελώς. Η λέξη στηθόδεσμος με κράτησε έξω από τον πανικό. Πόσο τρομακτικός μπορεί να είναι κάποιος που λέει «στηθόδεσμο»;

Μεταφράσεις χαρακτηριστικών ποιημάτων των κορυφαίων εκπροσώπων του Αγγλικού Ρομαντισμού: William Blake, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, Percy Bysshe Shelley, John Keats και George Gordon, Lord Byron. Στα έργα αποτυπώνεται η ταραγμένη ιστορικά και κοινωνικά εποχή μέσα στην οποία δημιουργήθηκαν, σκιαγραφείται ο ρόλος του ποιητή ως φορέα πολιτισμικής και πολιτικής ανανέωσης, και αναδεικνύονται οι πρωτοποριακές ποιητικές πρακτικές των Άγγλων ρομαντικών.

ΑΝΑΤΥΠΩΘΗΚΕ και ΕΠΑΝΑΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ το αριστούργημα του Τολστόι Άννα Καρένινα στη θαυμαστή μετάφραση του ΆΡΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, του σπουδαίου μεταφραστή της ρωσικής λογοτεχνίας (Ντοστογιέφσκι, Τσέχοφ, Γκόρκι, Έρεμπουργκ, Μαγιακόφσκι κ.λπ.) H έκδοση συνοδεύεται από εικονογραφικό υλικό, διαφωτιστικές εισαγωγές και ένα Επίμετρο με εργοβιογραφία και αποσπάσματα επιστολών και ημερολογίων του Τολστόι και συγχρόνων του (Τσερνιτσέφσκι, Ντοστογιέφσκι, Τουργκένιεφ) που αφορούν το έργο, καθώς και αναλυτικές σημειώσεις.

« Μέσα από αυτή την αναίσχυντη και χαμερπή ζωή,
μια αθάνατη αλήθεια ξεπροβάλλει και φωτίζει τα πάντα ».

– ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

Άρθρα και δοκίμια του Όργουελ για την πολιτική, την κοινωνία και άλλα… δαιμόνια.

Χωρίς αμφιβολία, ένας άγιος πρέπει να αποφεύγει πράγματα όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα και ούτω καθεξής, από την άλλη όμως και ένας άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει πράγματα όπως η αγιοσύνη.

Επιλέξαμε δέκα χαρακτηριστικά δοκίμια και άρθρα του Τζορτζ Όργουελ και τα συμπεριλάβαμε στην ολοκαίνουρια αυτή έκδοση της σειράς Επίλεκτα!

(. . .) Οι περισσότερες από αυτές τις συνομιλίες δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά που έχουν κλείσει: το “Τέταρτο” του Μάνου Χατζιδάκι και το “01”. Μερικές στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” , δύο στον “Ήχο και μία στο “Cover Story”. Είναι αυτοσχεδιαστικές και σε μεγάλο βαθμό ηθικολογικές. Αντέχουν όμως, γιατί ο παραδειγματικός τους τόνος έχει ουσία, είναι βιωμένος και ακούγεται ως ειλικρινή συμβουλή από εκείνον που ξέρει προς εκείνον που ψάχνεται. Τώρα που όλη η γνώση και η πληροφορία είναι χύμα, αυτός που σηκώνει το χέρι και δείχνει την κατεύθυνση είναι και εκείνος που ανοίγει το δρόμο.

Ο θάνατος, ναι, μα κι η ζωή η αξόδευτη… Ο Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης έζησε σε μια άλλη εποχή, αν έζησε. Μικρός, ονειρευόταν την απόδραση: από την εκκωφαντική σιωπή της μητέρας του Μαρίνης, την αυστηρή ενορχήστρωση της ζωής του από τον πατέρα του Λυσίμαχο. Κρυμμένος κάτω από τους πάγκους της κουζίνας, ξόρκιζε τις σιωπές με τα χωρατά της Σουμέλας και οι απλωμένες μπουγάδες στο πίσω μέρος της αυλής γίνονταν, με σύμμαχο τη Φιλιώ, κατάρτι ψηλό σε πλοίο που θα τον έπαιρνε μακριά, πολύ μακριά. Μέχρι τότε ζωγράφιζε.

Πίσω, στο φόντο, η Αθήνα πάσχιζε να αποδείξει τον ευρωπαϊκό της χαρακτήρα στην οδό Βουλεβάρτου και στα αρχοντικά της Πατησίων. Κι ύστερα ανομολόγητη χρεοκοπία, και πάλι διχασμός, γενοκτονίες, Μικρασιατική Καταστροφή, Κρητική Επανάσταση…

Ο Στεφάν Ντομπρίν, πειραματόζωο κάποτε προκειμένου να μετατραπεί στην τέλεια φονική μηχανή, αναγεννιέται από τις στάχτες του και γίνεται ο χειρότερος εφιάλτης εκείνων που διέλυσαν τη ζωή του και δολοφόνησαν τον αδερφό του.

Η Ζάνα Λυμπέρη, στην προσπάθειά της να δραπετεύσει από την γκρίζα ζώνη της κοινωνίας, γίνεται ο λάθος άνθρωπος τη λάθος στιγμή και βρίσκεται στο επίκεντρο μιας αδυσώπητης σύγκρουσης.

Οι δρόμοι τους διασταυρώνονται αναπάντεχα όταν ο κύκλος της εκδίκησης ανοίγει, σε μια ξέφρενη διαδρομή από την Αθήνα ως την Αμερική και τα Καρπάθια Όρη. Ο πρώην αδίστακτος στρατιώτης με τη διαλυμένη ψυχή και η πρώην κλέφτρα που ποτέ δεν έπαψε να πιστεύει στα παραμύθια αναγκάζονται να χαράξουν μαζί την αιματηρή πορεία ως το τέλος του κύκλου, ακροβατώντας πάνω στο αόρατο νήμα που συνδέει τη ζωή με τον θάνατο, το φως με το σκοτάδι, την παράνοια με τη λογική, το μίσος με την αγάπη.

Εκείνος, η στάχτη. Εκείνη, η ζωή.

Οι δυο τους, θηρευτές και θηράματα σε μια ακατάπαυστη εναλλαγή ρόλων. Θα καταφέρει η αγάπη να γίνει το μαγικό κλειδί; Θα αντέξει το νήμα, ή θα κοπεί καθώς τα τέρατα επιμένουν να βρυχώνται;

«Εγώ είµαι εξαγωγέας αγκαθιών,
κι όλη µου η δουλειά περιγράφεται ως εξής:
Έχεις ένα αγκάθι στο πόδι σου,
φέρνω µια βελόνα
(που, το δίχως άλλο, µοιάζει κι αυτή µε αγκάθι)
και προσπαθώ µʼ αυτήν να βγάλω το αγκάθι
που σου πληγώνει το πόδι.

Το πρώτο αγκάθι, αυτό που πληγώνει, και το δεύτερο, που πάει να βγάλει το πρώτο, µοιάζουν: είναι και τα δύο αγκάθια. Όταν µε τη βοήθεια του δεύτερου βγάλουµε το πρώτο, πρέπει να τα πετάξουµε και τα δυο.»
Αυτή είναι η ιστορία ενός φανταστικού ταξιδιού από την άγνοια, απʼ όπου όλοι ξεκινάμε, προς τη σοφία, όπου δε φτάνουμε ποτέ. Η Σιμρίτι —όπως λέγεται η κεντρική ηρωίδα— αποδέχεται την πρόκληση και ξεκινά, με συνοδό τον Χόρχε Μπουκάι, την επικίνδυνη εξερεύνηση της ψυχής και του μυαλού της.

Η ΑΠΟ-ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ
(ΠΟΛΥ)
ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ
«Όποιος λέει ότι αγαπάει
πολύ τους άλλους
και λίγο τον εαυτό του,
απλώς λέει ψέματα σʼ ένα από τα δύο:
ή στο ότι αγαπάει πολύ τους άλλους,
ή στο ότι δεν αγαπάει πολύ
τον εαυτό του.»

«Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που άρχισα να καταλαβαίνω την πραγματική αξία της βοήθειας και την αξία που έχει το να είσαι εγωιστής. Από τότε, λέω: ʽʽΕίμαι τόσο, μα τόσο εγωιστής, που θα επιχειρήσω να βοηθήσω μόνο και μόνο επειδή μου δίνει χαρά. Θα το κάνω γιατί το θέλω εγώ και γιατί με ευχαριστεί. Θα το κάνω για μένα, όχι για σένα, οπότε δεν μου χρωστάς τίποταʼʼ.»

Το κλασικό έργο του Γιώργου Θεοτοκά για πρώτη φορά σε επίτομη και μονοτονική έκδοση

“Όσο πιο ενδιαφέρουσα είναι μια εποχή τόσο πιο πολλές οι ευθύνες που επωμιζόμαστε απέναντι στον εαυτό μας αλλά και στο έθνος μας”, έγραφε ο Κωνσταντινουπολίτης Γιώργος Θεοτοκάς σε μια ομιλία του σε μαθητές. Και αλήθεια, ποιος θα αμφισβητούσε το ιστορικό, κοινωνιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον της δεκαετίας του 1930, που θα χρειαζόταν μια Αργώ για να ταξιδέψει το αναγνωστικό κοινό της εποχής της και να το προβληματίσει για όσα συνέβαιναν;

Ο Γιώργος Θεοτοκάς, λογοτέχνης και διανοούμενος με αστική καταγωγή και ευρωπαϊκή παιδεία, με βαθιά κατάρτιση και ευρύτατες γνώσεις, πρωτοστάτησε σε μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές γενιές του 20ου αιώνα, τη γενιά του ’30. Αφενός ανέπτυξε το μυθιστόρημα στην Ελλάδα και αφετέρου καλλιέργησε το δοκίμιο, θεωρώντας ότι αυτά τα δύο είδη αποτελούσαν τη “νέα λογοτεχνία”, την πιο αντιπροσωπευτική δηλαδή έκφραση του νεοελληνικού πολιτισμού.

Μετά το “Ελεύθερο πνεύμα” (1929), το πρωτοπόρο δοκίμιο που έγραψε ο εικοσιτετράχρονος Θεοτοκάς, έρχεται να ταράξει τα νερά της μυθιστοριογραφίας με την “Αργώ”, το δίτομο πρώτο του μυθιστόρημα (πρώτος τόμος 1933· δεύτερος τόμος 1936). Οι συνθήκες κατά τις οποίες εμπνεύστηκε και έγραψε την “Αργώ” ήταν έκρυθμες. Βρισκόμαστε αμέσως μετά την καταστροφή του 1922, γεγονός που είχε ως άμεση συνέπεια την απεμπόληση του μεγαλοϊδεατισμού, ο οποίος με αξιοθαύμαστο τρόπο είχε επιχειρήσει να τονώσει τον καταρρακωμένο ελληνισμό. Η λογοτεχνία θεωρήθηκε πρόσφορο έδαφος για να μνημειωθεί το ιστορικό αποτύπωμα, να διαμορφωθεί το νέο στίγμα του ελληνισμού μετά την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας και να προωθηθεί η έννοια της ελληνικότητας ως μια μορφή μετατόπισης της ανεκπλήρωτης εδαφικής και εθνικιστικής επιθυμίας. Σε αυτό το μήκος κύματος, ο Θεοτοκάς περιγράφει τη φοβερή εποχή που βίωσε, χωρίς να ελεεινολογεί το έθνος και χωρίς να ενδίδει στην απαισιοδοξία, την οποία προσπαθεί με κάθε τρόπο να καταπολεμήσει και στη θέση της ν

Επίμετρο: Κατερίνα Μουστακάτου. Επετειακή έκδοση.

Η αφήγηση της Χέλγκα Σνάιντερ, είναι η δραματική ιστορία μιας κόρης που δεν ένιωσε ποτέ τη μητρική αγάπη. «Ορφάνεψε» από τα τέσσερά της χρόνια, όταν η μητέρα της εγκατέλειψε σύζυγο και παιδιά για να υπηρετήσει ως δεσμοφύλακας στα στρατόπεδα εξόντωσης των ναζί.

«Η διάρκεια της ζωής μου ανακαλύπτω πως έχει αρχίσει να με κουράζει. Μπορώ, έστω και χαμηλόφωνα, να ομολογήσω κάτι που λίγα χρόνια νωρίτερα θα μου φαινόταν αδιανόητο. Να μην ελπίζω. Κι οι περιέργειες που έχω συσσωρεύσει τόσα χρόνια και τελικά περιφέρω αναίτια στους ώμους μου, αυτά τα άπειρα επιμελώς διατηρημένα ράκη, αναζητούν απεγνωσμένα τους τίτλους τέλους, καταδικασμένα να χαθούν, χωρίς να έχουν αποκτήσει καμιά ταπεινή χρηστικότητα».

Η Ακαδημία Αθηνών στις 22.12.16 απένειμε στον Κώστα Βρεττάκο και το μυθιστόρημά του “Ασκήσεις περιέργειας” το βραβείο Μυθιστορήματος (Πέτρου Χάρη).