ΒΙΒΛΙΑ

Ο φιλελευθερισμός αποτελεί μία από τις μείζονες πολιτικές θεωρίες και ιδεολογίες των καιρών μας, υπόκειται ωστόσο σε πολλές και ποικίλες ερμηνείες, όπως και σε παρανοήσεις, κάτι που δυσχεραίνει σημαντικά τον ορισμό του. Τι σημαίνει άραγε φιλελευθερισμός; Μεγαλύτερη ατομική ελευθερία ή το να αντιμετωπίζονται όλοι με τον ίδιο σεβασμό; Να είμαστε περισσότερο ανθρώπινοι ή περισσότερο παραγωγικοί; Είναι φιλελεύθερη μια ελεύθερη αλλά ανεξέλεγκτη αγορά; Είναι φιλελεύθερη μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση που δεν λογοδοτεί για τις αποφάσεις της; Τα φιλελεύθερα διαπιστευτήρια είναι άκρως αμφιλεγόμενα: όσοι φρονούν ότι ο φιλελευθερισμός αφορά ως επί το πλείστον τη δίχως φραγμούς ιδιωτική δραστηριότητα, κι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο φιλελευθερισμός έχει να κάνει με την ικανοποιητική ανάπτυξη του ατόμου μέσα σε μια κοινωνία αμοιβαίας υποστήριξης και συλλογικών στόχων, δεν έχουν και πολλά κοινά μεταξύ τους.

«Η πρακτική της καθημερινής ζωής αναλαμβάνει να μας δείξει πόσο δύσκολο είναι να κάνουμε πράξη αυτά που σκεφτόμαστε. Συνήθως παραμένουμε στο επίπεδο των ονείρων, η καλύτερα των ονειροπωλήσεων, καλμάροντας έτσι τις επιθυμίες μας και αποφεύγοντας τον κόπο που κάθε ιδέα χρειάζεται, για να μετατραπεί σε μια συγκεκριμένη πραγματικότητα. . .».

Στο βιβλίο αυτό, ο Μαξ Τσάρλσγουορθ παρουσιάζει την ιστορία της φιλοσοφίας της θρησκείας ως ένα σπουδαίο πνευματικό επίτευγμα του δυτικού πολιτισμού. Η ιστορία που αφηγείται ξεκινά από την ελληνική αρχαιότητα, με την αυτονόμηση της σφαίρας του ορθού λόγου και τη γέννηση της φιλοσοφίας, και φτάνει μέχρι τα πιο πρόσφατα ρεύματα του 20ού αιώνα.

Ο συγγραφέας επιχειρεί να οργανώσει την ύλη του σε πέντε βασικούς τύπους – σε πέντε θεμελιώδεις φιλοσοφικές προσεγγίσεις της θρησκευτικής σφαίρας. Στο πλαίσιο της πρώτης προσέγγισης, στην οποία κυριαρχεί η πλατωνική παράδοση, ο φιλοσοφικός λόγος εκτοπίζει την παραδοσιακή θρησκεία και η φιλοσοφία αξιώνει τελικά να γίνει η ίδια θρησκεία.

Η φιλοσοφία δεν απαιτεί από εμάς να γίνουμε σοφοί και ν’ αγγίξουμε την τελειότητα, αλλά αντιθέτως μας καλεί να συμφιλιωθούμε με την ανθρώπινη υπόστασή μας, να θέσουμε ερωτήματα και να σκεφτούμε για λογαριασμό μας. Προκειμένου να μας δώσει το έναυσμα για εποικοδομητική σκέψη, ο ειδικευμένος στη φιλοσοφία και στον διαλογισμό Φαμπρίς Μιντάλ επέλεξε και συμπεριέλαβε στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας ρήσεις σαράντα προσωπικοτήτων – φιλοσόφων, συγγραφέων, καλλιτεχνών: από τον Σαρλ Μποντλέρ ως τον Φρίντριχ Νίτσε, από την Έμιλι Ντίκινσον ως την Τόνι Μόρισον, από τον Πάμπλο Πικάσο ως τον Τζέιμς Μπόλντουιν και φυσικά από τον Σωκράτη ως τον Αριστοτέλη. Αυτές τις ρήσεις τις αναλύει σε σύντομα δοκίμια που το καθένα δε θα σας πάρει πάνω από τρία λεπτά για να το διαβάσετε, αλλά θα σας εμπνεύσει και θα σας βοηθήσει ουσιαστικά να δείτε τον κόσμο λίγο διαφορετικά.

Η εποχή μας ανάμεσα σε άλλα, είναι μάρτυρας πολλών ψυχολογικών ασθενειών. (. . .) Υπάρχουν άνθρωποι που, για να αποφύγουν αυτό το κενό, ασχολούνται με διάφορες δραστηριότητες, ελπίζοντας ότι αυτές θα δώσουν ένα σκοπό στη ζωή τους. Έτσι, μετατρέπουν τις σπουδές τους ή τη δουλειά σε σωτήρες μιας κατάστασης, η οποία ριζώνει αναμφίβολα στο βάθος του ίδιου του ανθρώπου. Κάθε πρακτική δραστηριότητα στερείται αξίας, αν αυτός που ασχολείται μ’ αυτήν δεν γνωρίζει το κίνητρο των δράσεών του. Πάντα λοιπόν πρέπει να αναρωτιόμαστε: Γιατί και προς τα πού;

“Ο φόβος είναι ριζωμένος μέσα σε κάθε ανθρώπινο πλάσμα, αλλά αυτό είναι φυσικό. Δεν μπορεί να εξαλειφθεί ολοκληρωτικά, δεν μπορεί να ελεγχθεί. Μόνο να κατανοηθεί μπορεί. Η κατανόηση είναι η λέξη-κλειδί. Και μόνο η κατανόηση μπορεί να φέρει τη μετάλλαξη, τίποτε άλλο.”

Μια πρωτοποριακή ενορατική προσέγγιση από τον κορυφαίο Ινδό δάσκαλο, που μας δείχνει όχι μόνο πως να μετουσιώνουμε τον φόβο σε φίλο και σύμμαχό μας, αλλά και πως να αποκτήσουμε την πιο βαθιά επίγνωση του εαυτού μας και της αληθινής ουσίας της ζωής.

«Ήταν απολύτως απαραίτητο να καταστεί ο πληθυσμός ένα ηθικό υποκείμενο και να σπάσει η συναλλαγή του με την εγκληματικότητα, έτσι ώστε να διαχωριστούν οι παραβατικοί και να φανούν επικίνδυνοι όχι μόνο για τους πλούσιους αλλά και για τους φτωχούς επίσης, φαύλοι υποκινητές των μεγαλύτερων κοινωνικών κινδύνων»

Μισέλ Φουκώ, «Συζήτηση για τη φυλακή», 1975

Οι Εκδόσεις Καστανιώτη και η Novel Vox προαναγγέλλουν με χαρά την κυκλοφορία ‒εντός της άνοιξης‒ της νέας εργασίας των Χαΐνηδων (που συμπληρώνουν φέτος 30 χρόνια δισκογραφικής περιπλάνησης) υπό τον τίτλον:
Πόνημα μετανεωτερικής οντολογικής προσέγγισης αποκλινουσών κατηγοριών, κοινώς ΒΑΡΔΑ ΦΟΥΡΝΕΛΟ