ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Η συγχώρεση είναι μια στιγμή που το άτομο αίρεται υπεράνω της φύσης του και η κοινωνία υπεράνω της ιστορίας της. Εάν μια κοινωνία συγχωράει, τότε η ιστορία σταματά. Ο άνθρωπος που ζητά ή δίνει συγχώρεση, επιθυμεί το τέλος της ιστορίας, επιθυμεί η ιστορία να μην καταγράφει πλέον τις πράξεις του ή τις συνέπειές της, όχι απαραίτητα να τις αίρει αλλά να μην τις συμπεριλαμβάνει στη ροή της. Η συγχώρεση είναι μια ενεργητική κίνηση. Εμπεριέχει την παραίτηση από τον θυμό, την επιθυμία εκδίκησης και τη μνησικακία, όπως και από την επιθυμία ανταπόδοσης για την ζημιά που υπέστης. Στην ουσία αφήνεις τον άλλον ελεύθερο από αυτό που σας ένωνε, από την απώλεια που σου προκάλεσε και από τις απαιτήσεις που ενδεχομένως είχες.

Ο Άλλος αλλάζει. Όπως και το Τίποτε. Το στοίχημα είναι αυτό να γίνει προς αντίθετες κατευθύνσεις. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε ανταποκρινόμενο σε μια φράση: Ο κόσμος έσβησε. Εγώ θα σε κουβαλήσω τώρα. Τι απαντάμε σε αυτόν που το λέει; Τι σημαίνει τόσο υπαρξιακά όσο και για τον πολιτικό, κοινωνικό δεσμό; Υπάρχει άλλη δίκαιη και σωτήρια οπτική που μπορούμε να δώσουμε στον εξτρεμιστή ή στον φανατικό που την εκφέρει, κοιτώντας τον στα μάτια; Το βιβλίο αυτό, καρπός έρευνας της τελευταίας δεκαετίας και πόνημα αυτοκατανόησης, αποτελεί ένα σύνθετο εγχείρημα. Βασίστηκε εν πολλοίς σε άρθρα και ανακοινώσεις μου περί πολιτικής κοινωνιολογίας των συγκινήσεων και πολιτικής ψυχολογίας του εξτρεμιστικού φαινομένου.

Η ποικιλία των θέσεων που έχει ο ρόλος και η λειτουργία του αντικειμένου δεν είναι εύκολο να αποδοθεί με έναν ορισμό. Βάζει στο παιχνίδι όλα τα ψυχικά συστήματα, ιδιαίτερα τη συμμετοχή του «εκείνο», αφού οι πρώτες επενδύσεις του θα δομήσουν και τα υπόλοιπα ψυχικά συστήματα. Αυτόματα τίθεται η προβληματική τής σχέσης εσωτερικού-εξωτερικού αντικειμένου, εσωτερικής-εξωτερικής πραγματικότητας. Τα άλλα ψυχικά συστήματα (εγώ, υπερεγώ) δομούνται βάσει των επενδύσεων του «εκείνο» στην εξωτερική πραγματικότητα. Η ενόρμηση καταξιώνεται στην πορεία της προς το αντικείμενο και ιδού ξανά παίρνει θέση στους εκπροσώπους της ενόρμησης.

…Το όνειρο, φύλακας του ύπνου και εχθρός του επίσης…
Η ερμηνεία του, «βασιλική» οδός για τη διερεύνηση του ασυνειδήτου, είναι ταυτόχρονα και αντίσταση. Να είναι άραγε σε αυτή τη γραμμή της αντίστασης όταν ο ίδιος ο Freud δεν ανέλυσε –με αφορμή ένα όνειρο που είχε ο ίδιος– το νόημα της ένεσης με την ουσία της τριμεθυλαμίνης, τις τρεις δηλαδή ομάδες μεθυλίου [Ν(CH)3];
«Σας έφερα ένα όνειρο», ακούμε από κάποιους αναλυόμενους. Μας «φέρνει», δηλαδή κάνει μία πράξη, ένα δώρο ίσως που ζήτησε ο αναλυτής, να τον σαγηνεύσει αλλά και να εμποδίσει την αναλυτική διαδικασία (όνειρα-φετίχ). Σε τέτοιες στιγμές θεωρώ πως δεν πρέπει ο αναλυτής να ερμηνεύει το περιεχόμενο του ονείρου, αλλά το όνειρο καθαυτό ως κίνηση-πράξη, δώρο-αντίσταση. Σε έναν αναλυόμενο, ο οποίος «έφερνε» συχνά όνειρα, του θύμισα μια προσφιλή του φράση: «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Μου απάντησε πως τώρα είναι ώρα να σταματήσει την ανάλυση.

Μια διεξοδική ανάλυση και αντιμετώπιση της καταστάσεως του πένθους και της θλίψης
παρουσιασμένη από τον παπα-Φιλόθεο Φάρο, γνωστό για την πείρα του στο χώρο της Ποιμαντικής Ψυχολογίας.
Ο συγγραφέας εξετάζει το θέμα του κάτω από το φως της διδασκαλίας των Πατέρων της Εκκλησίας, της εμπειρίας του λαού μας και των πορισμάτων της σύγχρονης επιστήμης, αντιπαραθέτοντας την ορθόδοξη στάση και αντιμετώπιση σε αυτήν που έχει αναπτύξει ο δυτικός κόσμος.

«…Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον λοιπόν να παρακολουθήσουμε την ανταλλαγή απόψεων τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε επιστημονικό επίπεδο, τις διαφωνίες που οδηγούν σε οριστική ρήξη και στο τέλος μιας φιλίας και μιας γόνιμης επιστημονικής συνεργασίας. Βλέπουμε, ιδίως στην αρχική περίοδο της αλληλογραφίας, δύο μεγαλοφυείς ανθρώπους που παλεύουν με τις ψυχικές τους δυσκολίες και τους εσωτερικούς τους δαίμονες και ξεκινώντας απ’ αυτές κάνουν μια κατάδυση στα βάθη της ασυνείδητης ανθρώπινης ψυχολογίας, όπως δεν είχε γίνει ποτέ στο παρελθόν σ’ αυτήν την έκταση και επιστημονική κατανόηση και πληρότητα»Ματθαίος Γιωσαφάτ

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν την μελαγχολία της απουσίας μιας σχέσης ή αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε ήδη υπάρχουσες. Συνειδητά αλλά και ασυνείδητα βιώματα τείνουν να βάζουν εμπόδια στην δημιουργία μιας υγιούς σχέσης. Η συγγραφέας στο βιβλίο αυτό αποκαλύπτει τόσο τα κίνητρα που μπορεί να έχει κάποιος προκειμένου να αναζητήσει μια σχέση όσο και τους ασυνείδητους λόγους που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην επιλογή ενός συγκεκριμένου συντρόφου.

Οι θεμελιωτές της ψυχαναλυτικής σκέψης, από τον Freud έως την Klein και τον Winnicott, έχουν υποστηρίξει –ήδη από τον προηγούμενο αιώνα– ότι οι βάσεις για την ψυχική και συναισθηματική υγεία τίθενται πολύ νωρίς στη ζωή του ατόμου και ότι τα πρώτα πέντε χρόνια ενός παιδιού είναι καθοριστικά για τη μετέπειτα εξέλιξή του.
Στόχος του βιβλίου είναι να αναδείξει τη θεωρία και την τεχνική των ψυχαναλυτικών παρεμβάσεων σε μικρά παιδιά, αλλά και τη δυνατότητα ευελιξίας και προσαρμογής, σε διαφορετικές ανάγκες, που αυτές προσφέρουν.