ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

«Τούτη η γη ήταν αχανής, το αίμα και οι εποχές συγχέονταν μέσα της, ο χρόνος γινόταν ρευστός. Η ζωή εδώ ήταν ζυμωμένη με τη γη, και για να ενσωματωθείς σ’ αυτήν θα ‘πρεπε να πλαγιάσεις και να κοιμηθείς για χρόνια και χρόνια πάνω στο λασπερό ή ξερό χώμα.

Η Βισουάβα Σιμπόρσκα, κορυφαία δημιουργός της μεταπολεμικής Ευρώπης, η ποιήτρια «της εμπειρίας και της σοφίας», όπως το έθεσε ένας σημαντικός κριτικός της Πολωνίας, δεν αποδέχτηκε ποτέ το ρόλο της «εφήμερης αυθεντίας». Όποτε μάλιστα την καλούσαν να σχολιάσει τους στίχους της, συνήθιζε να αποκρίνεται ως εξής: «Αυτή είναι πολύ καλή ερώτηση, ελάτε παρακαλώ την άνοιξη, γιατί χρειάζομαι λίγο χρόνο να τη σκεφτώ», ή «Πολύ καλή ερώτηση, μήπως για απάντηση να γράψω ένα ποίημα;».

Το πτερύγιο ενός καρχαρία διασχίζει τα γαλήνια νερά της λουτρόπολης όπου παραθερίζουν ανάπηροι πολέμου. Τάρανδοι ξεπηδούν από το πορτ-μπαγκάζ παραμονή Πρωτοχρονιάς κι ένας παπάς μπεκρουλιάζει τραγουδώντας λαϊκά. Ο Ερμής φανερώνει την ανεπίδοτη επιστολή της Καλυψώς προς τον πατέρα των θεών κι ένας αρχαίος ραψωδός εμφανίζεται στο κέντρο του Μεγάλου Κάστρου. Ο κόσμος του αγοροκόριτσου σείεται καθώς ματώνει κι ακούει τη μαμά να λέει «τώρα μπορείς να κάνεις παιδιά».

Ο Ρικάρντο Ρέις, ποιητής και γιατρός, ύστερα από πολυετή αυτοεξορία στη Βραζιλία επιστρέφει στην πατρίδα του. Η Λισαβόνα είναι μουντή και άχρωμη, φαντάζει χιμαιρική. Ο ίδιος, αντί να δέχεται ασθενείς, περιπλανιέται με τις ώρες στους δρόμους της πόλης. Λαχταρά την άπιαστη Μαρσέντα, μια δεσποινίδα της οποίας το αριστερό χέρι έχει μυστηριωδώς παραλύσει, αλλά είναι η Λίντια αυτή που μοιράζεται μαζί του το κρεβάτι, η καμαριέρα του ξενοδοχείου όπου έχει καταλύσει. Ώσπου τον επισκέπτεται ένας παλιός του φίλος, ο Φερνάντο Πεσσόα, φορώντας ακόμη το κοστούμι με το οποίο είχε ταφεί μερικές εβδομάδες νωρίτερα.

To 2020 άρχισε ένας άλλος αιώνας. Το κακό δεν είναι προβλέψιμο. Μόνο η τραγωδία φαίνεται να έχει τη δύναμη να κόψει τον χρόνο στα δύο. Και στη συλλογική τραγωδία την οποία βιώνουμε πρωταγωνιστεί ένας ιός που συγκλονίζει ολόκληρο τον πλανήτη. Η φύση πρέπει να κοιτάζει άναυδη το ανθρώπινο είδος καθώς αυτό κοιτάζει γύρω τον κόσμο με μάτια εμβρόντητα. Ποτέ δεν υπήρξαμε τόσο χωρισμένοι, ποτέ δεν κρατήσαμε τόση απόσταση μεταξύ μας, ποτέ το άγγιγμά μας δεν ήταν τόσο επικίνδυνο. Νέος φόβος, νέα εποχή. Αν λαθέψουμε, πεθαίνουμε ή σκοτώνουμε.

Αθήνα, μέρες Αποκριάς. Η Κατερίνα Ασλάνη –μια κοπέλα με μεγάλα όνειρα και πάθος για ζωή– εξαφανίζεται μυστηριωδώς.

Τα ερωτήματα για τους δικούς της βασανιστικά. Εγκατέλειψε τα πάντα κι έφυγε σε άλλη χώρα; Είδε κάτι τρομερό, την απειλούν και κρύβεται; Έπεσε θύμα δολοφονικής ενέργειας;

Πώς αντιλαμβάνονται οι συγγραφείς τον έρωτα και το καλοκαίρι; Είναι μόνο αυτό που καταγράφεται, ή κάτι πέρα απ’ τις λέξεις, κάτι που οδηγεί στην ψυχή;
Ερωτευόμαστε τον άλλο ή κάτι φανταστικό; Αν το πλάσμα που ερωτευόμαστε είναι ένας καθρέφτης του εαυτού μας, τι συμβαίνει όταν οι αντανακλάσεις γίνονται κείμενο; Πώς καταγράφονται, αφού στη γραφή το αντικείμενο του πόθου δεν είναι πλάσμα υπαρκτό, σωματοποιημένο, αλλά μόνο λέξεις;
Στον συλλογικό αυτό τόμο σαράντα εννιά συγγραφείς αντιμετωπίζουν το διπλό θέμα ως εφαλτήριο για κείμενα ιστορικά, βιωματικά, σουρεαλιστικά, ψυχαναλυτικά, θεατρικά αλλά και πολιτικά, ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο.