ΜΙΝΩΑΣ

H Μαντάμ Μποβαρί είναι η ιστορία της Έμας, μιας όμορφης, απλής κοπέλας στη γαλλική επαρχία, η οποία ονειρεύεται μια ζωή ουτοπική, σαν κι αυτή που περιγράφεται στα ρομαντικά βιβλία, γεμάτη έντονες συγκινήσεις, πολυτέλειες, πάθη και φλογερούς έρωτες. Όμως ο γάμος της με τον Σαρλ Μποβαρί, που είναι εξαιρετικά αφοσιωμένος και πράος αλλά βαρετός για κείνη σύζυγος, κάθε άλλο παρά ιδανικός θα αποδειχθεί και θα τη βυθίσει στην ανία και την πλήξη μιας ζωής πεζής και ανούσιας, όπως ορίζουν οι κοινωνικές συμβάσεις και οι συντηρητικές ιδέες της υποκριτικής επαρχίας.

Η Έμα θα κυνηγήσει τη χίμαιρα, το όνειρο, τις φαντασιώσεις της για έναν μεγάλο έρωτα σε πρόσωπα που είναι ωστόσο δημιουργήματα του κόσμου τον οποίο περιφρονεί και απεχθάνεται. Όταν όμως οι μάσκες πέσουν και δει τη γύμνια και τη φτώχεια της ψυχής τους, ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσει για να ανακαλύψει την προσωπική της αλήθεια;

Αμείλικτο σαν τραγωδία, βίαιο σαν δράμα, δηκτικό σαν κωμωδία, το κοινότοπο θέμα της μοιχείας αποκτά βαθύτατα ανθρώπινες διαστάσεις στο έργο του Φλομπέρ. Διαβρωτικό και ρηξικέλευθο, το αριστουργηματικό αυτό νατουραλιστικό μυθιστόρημα έφερε επανάσταση στον τρόπο γραφής της εποχής, συγκρούστηκε με τις φόρμες του ρομαντισμού και, με την άκαμπτη αντικειμενικότητά του, σφράγισε την απαρχή μιας νέας εποχής στη λογοτεχνία.

Το πρώτο έργο Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος έχει ως θέμα την απληστία και την ακόρεστη ματαιο­δοξία του ανθρώπου να αποκτήσει όσο το δυνατόν περισσότερα. Ο συγγρα­φέας, με λιτό, απέριττο ύφος και ρυθμό που μαγνητίζει, καταγράφει τις περιπέτειες του αγρότη Παχόμ στις επαρχίες της προεπαναστατικής Ρωσίας, στην υπεράνθρωπη προσπάθειά του να αποκτήσει όλο και περισσότερη καλλιεργήσιμη γη. Το μικρόβιο της απληστίας γεννιέται μέσα του, μεγαλώνει, τον τυφλώνει και τον καθοδηγεί.

Στη νουβέλα Ο Θάνατος του Ιβάν Ιλίτς ο Τολστόι σκιαγραφεί τον βίο και τον θάνατο ενός ανώτερου δικαστικού, δημοσίου υπαλλήλου, που έχει κατακτήσει ό,τι θεωρείται κοινωνική επιτυχία. Στο τέλος της ζωής του ο Ιβάν Ιλίτς, έντρομος, βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα πολύ απλό αλλά καίριο ερώτημα: «Μήπως δεν έζησα όπως έπρεπε;», διερωτώμενος αν η ζωή του είχε κάποιο ουσιαστικό νόημα ή αν αναλώθηκε σε συμβάσεις και ψευδαισθήσεις.

Αμφότερα τα κείμενα αυτής της έκδοσης δημοσιεύτηκαν το 1886. Διαβάζοντάς τα σήμερα μένουμε έκπληκτοι από το πόσο λίγο έχει αλλάξει ο άνθρωπος, πόσο ίδια είναι τα πάθη και οι αδυναμίες του, πόσο κοντινή και οικεία είναι αυτή η εποχή και αυτή η λογοτεχνία, και πόσο επίκαιρος είναι, τελικά, ένας συγγραφέας που μελέτησε τη ζωή τόσο βαθιά και επίμονα.

Στο Όνειρο ενός γελοίου ανθρώπου ο συγγραφέας αφηγείται τις εμπειρίες ενός ατόμου που θεωρεί ότι η ανθρώπινη ύπαρξη δεν έχει νόημα ούτε αξία και αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του. Μια τυχαία συνάντηση με ένα νεαρό κορίτσι και ένα παράξενο ταξίδι θα ενσταλάξουν μέσα του την ελπίδα και την αγάπη για τον συνάνθρωπό του, δίνοντας νέο νόημα στη ζωή του.

Στις Λευκές νύχτες ένας νέος, μοναχικός και ονειροπόλος, περιπλανιέται μια καλοκαιρινή νύχτα στην έρημη Πετρούπολη. Στην προκυμαία του καναλιού θα συναντήσει μια γυναίκα που κλαίει. Εκείνη θα του μιλήσει για τη μοναδική ερωτική περιπέτεια της ζωής της κι αυτός θα την ερωτευτεί, ζώντας πρώτη φορά μια βαθύτερη ευτυχία.

Δύο συγκλονιστικές ιστορίες του Φιόντορ Ντοστογέφσκι στις οποίες αποτυπώνονται οι ενδόμυχες πτυχές της ανθρώπινης φύσης, ενώ οι ήρωες βρίσκονται σε μια αέναη αναζήτηση των χαμένων οδοδεικτών της ψυχής τους. Ο συγγρα­φέας μάς βοηθά να κατανοήσουμε τις ρωγμές της ανθρώπινης ύπαρξης, θεωρώντας ότι η απόσυρση από την πραγματικότητα μπορεί να οδηγήσει στην πνευματική ερήμωση και στην ηθική αδιαφορία.

Ο Ντόριαν Γκρέι είναι ένας αριστοκράτης, πλούσιος
και κοσμικός νέος, με εκθαμβωτική ομορφιά που
σαγηνεύει όποιον τον αντικρίζει. Ο Ντόριαν συνειδητο-
ποιεί τη γοητεία που ασκεί στους ανθρώπους, όταν στέκει
θαμπωμένος μπροστά στο πορτρέτο που του φιλοτέχνησε
ένας φημισμένος ζωγράφος, ο Μπάζιλ Χόλγουορντ.
Μια ευχή ανεβαίνει αυθόρμητα στα χείλη του: Να μην γε-
ράσει ποτέ. Πράγματι, ενώ τα χρόνια περνούν, τα σημά-
δια του χρόνου αποτυπώνονται στο πορτρέτο, ενώ η δική
του ομορφιά παραμένει αναλλοίωτη. Καθώς ο Ντόριαν
επιδίδεται σε έκλυτο βίο, πέρα από τις ρυτίδες και τη φθο-
ρά του χρόνου, στο πορτρέτο φανερώνεται και η έκφυλη
φύση του ακόλαστου νέου.
Το μυθιστόρημα του Όσκαρ Ουάιλντ θεωρήθηκε προκλη-
τικό, σκανδάλισε τα βικτοριανά ήθη και ξεσήκωσε θύελλα
διαμαρτυριών
για την ανηθικότητα του ήρωα, που τοπο-
θετεί την ηδονή πάνω από κάθε πνευματική αξία. Σήμερα,
έναν αιώνα μετά την πρώτη της έκδοση, η ιστορία του Ντό-
ριαν Γκρέι εξακολουθεί να συμβολίζει το άπιαστο όνειρο
της αιώνιας
νεότητας και της άφθαρτης ομορφιάς.