LITERATURE

«Περπατάμε μέσα σε έναν κήπο, ο κήπος οδηγεί σε μονοπάτι, το μονοπάτι οδηγεί σε δρόμο, ο δρόμος στην πόρτα του σπιτιού μας.» Όμως το σπίτι, δεν είναι ένα σταθερό σημείο ή ένα καταφύγιο, αλλά μια σειρά από τοπία, ανοιχτά στα ενδεχόμενα, ένας χειροποίητος χάρτης διαδρομών με πολύ προσωπικά σημάδια, με δέντρα, με πρόσωπα οικεία και μυθικά, με ένα τραγούδι που θέλει να φτάσει ώς το ξέφωτο, ώς την ελπίδα.

Πρόλογος: Κώστας Βρεττάκος

1912-2012
100 χρόνια από τη γέννηση του Νικηφόρου Βρεττάκου
Οι εκδόσεις Ποταμός παρουσιάζουν, σε μια σειρά μικρών βιβλίων με το γενικό τίτλο Γράμματα, εξομολογητικά κείμενα του ποιητή γραμμένα υπό μορφή επιστολών και προσωπικών σημειώσεων.

«… είναι στιγμές που νιώθω μια περίεργη αγάπη για το άσπρο αυτό ριγωμένο χαρτί, που το χέρι μου ακουμπά πάνω του και η ψυχή μου υπαγορεύει».
Νικηφόρος Βρεττάκος, «Ενώπιος ενωπίω»

Ο χρόνος κυλά, τα δευτερόλεπτα τρέχουν και η ζωή… συνεχίζεται. Πάντα! Με ήλιο ή με βροχή, με γέλιο ή με δάκρυ, με κάποιους να φεύγουν και με άλλους να έρχονται, η ζωή παίρνει τις μοίρες αγκαλιά και συνεχίζει το ταξίδι… Εγώ είμαι η Αννέζα και στη ζωή μου δεν έλειψαν τα βάσανα, τα δάκρυα κι ο θάνατος. Όσοι βρέθηκαν στο δρόμο μου ρούφηξαν όλη μου την ενέργεια και μάδησαν όλα τα φύλλα της ψυχής μου. Όμως, παρά τα τόσα χρόνια που είμαι σ’ αυτή τη γη, δε δέχομαι να καθορίσει κανείς και τίποτα τη ζωή μου. Υπήρξαν φορές που έχασα τον έλεγχο του τιμονιού. Υπήρξαν φορές που το πηδάλιο της ζωής μου το πήραν στα χέρια τους άλλοι. Ωστόσο η καπετάνισσα είμαι πάντα εγώ και εγώ είμαι εκείνη που θα χαράζει πάντα την πορεία…

Κι αν ήταν η Ισμήνη η πραγματική ηρωίδα που έσωσε την Αντιγόνη, όταν αυτή δείλιασε μπροστά στον θάνατο; Κι αν η Πηνελόπη δεν ήθελε να γυρίσει ο Οδυσσέας ύστερα από τόσα χρόνια; Κι αν η Μήδεια ήταν ερωτευμένη με έναν στρατιώτη που τον έλεγαν Δράκο, και παντρεύτηκε τον Ιάσονα μόνο για να τον εκδικηθεί μια μέρα, αφού εκείνος σκότωσε τον Δράκο; Κι αν η ‘Αλκηστη δεν ήθελε να τη σώσει ο Ηρακλής από τον θάνατο; Ιστορίες σα παραμύθια. Λίγο διαφορετικές από εκείνες που ξέρουμε. Ιστορίες που τις αφηγούνται οι ίδιες οι πρωταγωνίστριες. Μέσα από τη δική τους ματιά. Κι αυτό που μένει, δεν είναι άλλη μια εκδοχή ενός αρχαίου μύθου – γιατί όλες οι ιστορίες, αν τους αλλάξεις τα ονόματα, είναι σύγχρονες και καθημερινές. Κι αυτό που μένει δεν είναι η εκδοχή μιας ιστορίας από την πλευρά της γυναίκας – γιατί όλες οι ιστορίες, αφορούν εντάσεις, αισθήματα, ανασφάλειες και επιθυμίες τόσο κοινές στους άντρες και τις γυναίκες που ο καθένας μπορεί να τις κατανοήσει σε πρώτο πρόσωπο.

Ένα κορίτσι που σώθηκε από δελφίνια στη θάλασσα μεγαλώνει ορφανό σ’ ένα ελληνικό νησί. Τη λένε Ειρήνη, την ημέρα ζει στη στεριά, τη νύχτα σμίγει στη θάλασσα με την αληθινή της οικογένεια. Στα δεκατέσσερά της, έγκυος, εμπιστεύεται την ιστορία της σ’ έναν περαστικό ξένο.

Όταν ο ποντικός βολεύτηκε στο σβέρκο του γάτου, με τα χεράκια του γαντζωμένα στις τρίχες κάτω από τ’ αφτιά του, ο Μιξ κούνησε την ουρά με δύναμη, άφησε να τον κυριεύσει ένας πρωτόγνωρος πυρετός, σερνάμενος σχεδόν έφτασε στο όριο ανάμεσα στη στέγη και το κενό, με αργές κινήσεις μάζεψε το κορμί του πάνω στα πισινά του ποδάρια, περίμενε να τον κατακλύσει όλη εκείνη η δύναμη η συγγενική με τα μεγάλα αιλουροειδή, τον τίγρη, το λιοντάρι, τον ιαγουάρο, κι ύστερα πήδηξε, τεντώνοντας το σώμα σαν σαΐτα.
“Μ’ αρέσουν οι γάτοι γιατί είναι μυστηριώδεις, αξιοπρεπέστατοι και ανεξάρτητοι. Όταν γνώρισα τον μικρούλη Μιξ, έναν γάτο που ο γιος μου, Μαξ, είχε υιοθετήσει από την Εταιρεία Προστασίας Ζώων του Μονάχου, με εντυπωσίασε η αξιοπρέπεια αυτού του μικρού γατιού που χωρούσε στη φούχτα μου. Ο Μιξ μεγάλωσε συνεχίζοντας να με εντυπωσιάζει, γιατί στο πρόσωπο δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο γάτο. Είχε μια κατατομή περίκομψη, ελληνική, που τραβούσε την προσοχή όλου του κόσμου.”

Δε γνωριζόμαστε, αλλά σε ξέρω. Έχουμε περάσει μέρες και μήνες μαζί, ο καθένας κλεισμένος στο σπίτι του. Έγραψα το βιβλίο αυτό για σένα και για μένα. Για να σου θυμίσω και να θυμηθώ την κοινή δοκιμασία μας, τον κοινό μας αγώνα. Γιατί η κατάθλιψη είναι συνηθισμένη και μοναδική, ύπουλη και διάφανη, τρωτή όπως κι εμείς οι ίδιοι. Ήταν ένας τρόπος να σου πω: Θα περάσει. Να σε διαβεβαιώσω – και συγχρόνως να καθησυχάσω τον εαυτό μου: η αρρώστια μας θεραπεύεται.

Η χειρότερή μας μέρα είναι ακριβώς αυτό, και τίποτα περισσότερο: μια μέρα που παρέρχεται και μας φέρνει πιο κοντά στην ίαση. Ό,τι κι αν μας ψιθυρίζει η κατάθλιψη, πάντα υπάρχει ελπίδα.

Είμαστε φτιαγμένοι για καλύτερες μέρες.