POETRY

Με όποιο θέμα καταπιάστηκαν οι Αρχαίοι Έλληνες -από την ευτυχία μέχρι την αγάπη και τον θάνατο, από τη δικαιοσύνη μέχρι τη δύναμη, τη φιλία και τη νοσταλγία- το έκαναν με τέτοια ευρύτητα πνεύματος που ακόμα και σήμερα προκαλεί τον θαυμασμό μας.
Χωρίς να φοβάται να αναμίξει σπουδαία και ταπεινά θέματα (ποια είναι τάχα τα μεν και ποια τα δε;), αποφασισμένος μην υποπέσει στη μανιέρα του κλασικισμού, ο Mauro Bonazzi δείχνει ότι αν στρέψουμε το βλέμμα μας σε εκείνη τη μακρινή εποχή θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε μια αξιόπιστη πυξίδα, ικανή να μας βοηθήσει να βρούμε μια διέξοδο στα πολύπλοκα προβλήματα της εποχής μας.

Ο Ναζίμ Χικμέτ δεν ήταν διόλου αυτό που αποκαλούμε «διανοούμενος». Δεν κατασπαταλούσε τις αισθήσεις του σε άπειρες κι αόριστες πνευματικές μεταπλάσεις. Τις βίωνε. Αισθανόταν απέραντα και σκεφτόταν με γενικές ιδέες, πάνω σε βασικά, λογικά σχήματα. Δεν ανακάλυπτε, ούτε αποκάλυπτε, αλλά επαλήθευε παραδεγμένες ήδη ιδέες, και στοχαζόταν φυσικά πάνω απ’ το αίσθημά του, κι όχι μέσα απ’ το αίσθημά του. Κι η σύμπτωση του αισθήματος και της ιδέας (και η ισορροπία τους μέσα στο έργο του) είναι φυσική στην περίπτωση του Χικμέτ, κι όχι καταναγκαστική.

Οι Παραβολές και ποιήματα του Κρισναμούρτι ανήκουν στην κατηγορία των λίγων κειμένων του που έχουν γραφτεί από τον ίδιο και δεν είναι απομαγνητοφωνήσεις ομιλιών ή συζητήσεών του. Όπως και τα ημερολόγιά του, έτσι και οι παραβολές και τα ποιήματά του άρχισαν να γράφονται ξαφνικά και σταμάτησαν το ίδιο ξαφνικά. Αντίθετα, όμως, με τα ημερολόγια που παρουσιάστηκαν σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους, οι παραβολές και τα ποιήματα γράφτηκαν σε ένα διάστημα οκτώ χρόνων, από το 1923 (όταν ήταν 28 ετών) έως το 1931. Από τότε ο Κρισναμούρτι δεν ξανάγραψε ποτέ ποίηση.

Περιλαμβάνονται οι συλλογές:

Έρεβος
Ερήμην
Επί τα ίχνη
Το λίγο του κόσμου
Το τελευταίο σώμα μου
Χαίρε ποτέ
Η εφηβεία της λήθης

…Άχαρο λοιπόν έργο η κριτική, όταν αντιμετωπίζει ένα έργο σαν του Mαγιακόβσκη, που την αφοπλίζει. (Τουλάχιστο αυτή η αναγνώριση κι η ομολογία ας μετριάσει την εντύπωση της αχαριστίας και της αδικίας). Άχαρο, είπαμε, και σχεδόν ακατόρθωτο, γιατί η ακτινοβολία της ποίησης του Μαγιακόβσκη ήταν, και παραμένει, τόσο μεγάλη, που θαμπώνει την όραση και το λόγο του κριτικού, τόσο που να θεωρούμε τούτο το θάμβος σαν χαρακτηριστικό στοιχείο της ποίησής του και να μη θέλουμε να παραιτηθούμε απ’ αυτό, με το φόβο μήπως απογυμνώσουμε και φτωχύνουμε κι εμάς κι εκείνην. Εξάλλου η ποίηση του Μαγιακόβσκη είναι συνυφασμένη, φύσει και θέσει, με τη δύναμη και τη νεότητα της επανάστασης, με τη νεότητα μιας πανανθρώπινης ελπίδας, με τις προσωπικές μας συγκινήσεις και την ίδια μας τη νεότητα, σωματική, ψυχική, ιδεολογική, καλλιτεχνική. Κι ακόμη, η γενική αναγνώριση, από φίλους και αντιπάλους, της αξίας του Μαγιακόβσκη έκανε το έργο του Μαγιακόβσκη μια ουσιαστική κοινωνική, προοδευτική δύναμη, ένα όπλο πάλης, που το χρησιμοποιούσε κανείς χωρίς να ‘χει τη δυνατότητα να σταθεί στη μέση της μάχης και με δάχτυλα ψυχρά και ουδέτερα να ψηλαφήσει και να περιεργαστεί το καυτό μέταλλό του. Το κύρος, επιπλέον, του Μαγιακόβσκη στάθηκε μια έμπρακτη απόδειξη της αξίας της κοινωνικής ποίησης (και το θεμέλιό της, άλλωστε) κι ένα αποστομωτικό επιχείρημα των συναδέλφων του στη χώρα του, και των προοδευτικών ποιητών όλου του κόσμου, έναντι των δύσπιστων, των ταλαντευόμενων, των αναποφάσιστων ή των αμείλικτων αρνητών που αμφισβητούσαν κατά βάση τη δυνατότητα ύπαρξης μιας καθαρά κοινωνικής, ιδεολογικής, κι ακόμη περισσότερο, κομματικής ποίησης. (Απόσπασμα από τον πρόλογο του Γιάννη Ρίτσου)

Επτά ποιητικές συλλογές σε διάστημα 34 ετών, από μια ποιητική φωνή ευδιάκριτη και διακεκριμένη που έχει αποσπάσει τον έπαινο και του Δήμου και των Σοφιστών, κατά τον ποιητή και κριτικό Κώστα Κουτσουρέλη.

Ο ίδιος σημειώνει:
“Καμιά εκατοστή χρόνια πριν, ο Ούγκο Χόφμαννσταλ, έλεγε ότι ένας δημιουργός δύο πράγματα έχει ανάγκη. Το πρώτο είναι να πείσει τους ομότεχνούς του και τους κριτικούς. Το δεύτερο ν` αγγίξει το ευρύ κοινό.

Όπως όλες οι σπουδαίες μεταφράσεις, εκείνες των μεγάλων συγγραφέων έχουν διπλή αναφορά: ανήκουν στη γλώσσα προέλευσης αλλά και στη γλώσσα υποδοχής του πρωτοτύπου και αποκτούν συχνά διεθνή υπόσταση, όπως ο Πόε του Μπωντλαίρ. Στην παλαμική απόδοση του Ουγκώ συγκλίνουν μάλιστα δύο μορφές των γραμμάτων κορυφαίες σε δύο διαφορετικού και μείζονες εθνικούς κανόνες: δεν νοείται ιστορία της γαλλικής λογοτεχνίας χωρίς τον Ουγκώ ή της ελληνικής χωρίς τον Παλαμά, αλλά ούτε σύγχρονη ευρωπαϊκή παράδοση χωρίς τη γαλλική και την ελληνική λογοτεχνία.

Ποίηση

Η “Στιγμή” επανεκδίδει με βελτιώσεις την επιλογή Σονέτων του Σαίξπηρ σε μετάφραση του Στυλιανού Αλεξίου, την οποία είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στα 1989.
Στην εισαγωγή ο μεταφραστής παρουσιάζει τα Σονέτα, γραμμένα στα τέλη του 16ου αιώνα και αφιερωμένα αλλά σε έναν νέο ευγενή και αλλά σε μια μελαχρινή κοπέλα, την Dark Lady. Εξετάζεται με συντομία η ποιητική των Σονέτων, η σχέση με την εποχή τους, και κάποια αναλογία (μέσω της ιταλικής λυρικής ποίησης) προς την κρητική λογοτεχνία.

Μας αρέσει – δεν µας αρέσει, είμαστε αναγκασμένοι να συγκατοικούμε µε το παρόν, γιατί μόνον έτσι μπορούμε να δούμε πού βρισκόμαστε και ενδεχομένως να χαράξουμε, έστω αμυδρά, έναν δρόμο για το πού θα πάμε. Έχω την αίσθηση ότι η ανάκληση του παρελθόντος γίνεται πια όχι για να το επισκοπήσουμε κριτικά αλλά για να το νοσταλγήσουμε και κατά έναν φαντασιακό τρόπο να επιστρέψουμε στο παρελθόν.