SELF-HELP

Η 10η αναθεωρημένη και συμπληρωμένη έκδοση (δεύτερη ελληνική) του Θεωρίες Προσωπικότητας: Έρευνα και Εφαρμογές των Cervone και Pervin, η οποία εκδίδεται 40 σχεδόν χρόνια μετά την αρχική, διατηρεί τη θεματική δομή, τα χαρακτηριστικά και τους γενικούς στόχους των προηγούμενων εκδόσεων, ενώ προηγούμενων εκδόσεων, ενώ ταυτόχρονα εμπλουτίζεται και με σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα.
Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει επιπροσθέτως δύο νέα κεφάλαια: στο ένα εξετάζονται οι βιολογικές βάσεις της προσωπικότητας, δηλαδή ο βαθμός στον οποίο οι παρατηρούμενες ατομικές διαφορές στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας οφείλονται σε γενετικές διαφορές. Στο άλλο κεφάλαιο εξετάζονται οι πολιτισμικές, κοινωνικές και διαπροσωπικές βάσεις της προσωπικότητας. Σύμφωνα με τη μακρά παράδοση του βιβλίου, και στη νέα έκδοση η κάθε θεωρητική προσέγγιση αντιμετωπίζεται αντικειμενικά και ισότιμα, ενθαρρύνοντας μάλιστα τους αναγνώστες να αξιολογήσουν τα στοιχεία που παρατίθενται για κάθε θεωρία και να εξαγάγουν τα δικά τους συμπεράσματα.
Όπως ταιριάζει σε ένα εγχειρίδιο, οι συγγραφείς επιτυγχάνουν να μας δώσουν μια περιεκτική παρουσίαση της θεωρίας, της έρευνας, της αξιολόγησης και των εφαρμογών των σημαντικότερων θεωριών της προσωπικότητας με σαφή και ευσύνοπτο τρόπο.

Η Τζίννυ Έλκιν είναι μια νεαρή πολλά υποσχόμενη συγγραφέας με ψυχικά προβλήματα. Κατά καιρούς έχει χαρακτηριστεί από ψυχιάτρους “σχιζοειδική… με οριακά ψυχωτικές νοητικές διεργασίες”. Έχοντας δοκιμάσει ποικίλες θεραπείες, ξεκινά τελικά ατομική ψυχοθεραπεία με τον Ίρβιν Γιάλομ στα εξωτερικά ιατρεία του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.

Το “Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά” είναι προϊόν του θεραπευτικού τους συμβολαίου, στο οποίο συμφώνησαν να καταγράφουν χωριστά τις εντυπώσεις και τα συναισθήματά τους από κάθε συνεδρία. Στις σελίδες του βιβλίου ξετυλίγεται για πρώτη φορά η σχέση θεραπευτή και θεραπευομένου χωρίς καμία μυθοπλασία. Το μόνο φανταστικό στοιχείο είναι το όνομα της θεραπευόμενης, αφού για λόγους ιατρικού απορρήτου ήταν απαραίτητη η απόκρυψη της ταυτότητάς της. Σ’ αυτή την ανταλλαγή σημειωμάτων, που μοιάζει σχεδόν σαν επιστολικό μυθιστόρημα, παρακολουθούμε τον τριανταεννιάχρονο Γιάλομ και την εικοσάχρονη ασθενή του να αγωνίζονται για την εμπέδωση μιας σχέσης οικειότητας και εμπιστοσύνης που θα συμβάλει καίρια στην ίαση.

Ακόμη και μετά το θάνατό του, το 2015, ο επιστήμων και αφηγητής Όλιβερ Σακς συνεχίζει να εμπλουτίζει τον κόσμο της επιστήμης και της λογοτεχνίας με γοητευτικές και διεισδυτικές μελέτες του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Σ’ αυτό το βιβλίο ο Σακς ξαναβρίσκει το ρυθμό και την απλότητα που χαρακτηρίζει το πολυδιαβασμένο “Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του μ’ ένα καπέλο”. Συγκλονιστικό σύγγραμμα νευροψυχολογίας και νευρολογίας της συμπεριφοράς, γραμμένο με τη σοφία και την απλότητα του ύστερου ύφους των μεγάλων δημιουργών, με ελάχιστες υποσημειώσεις και παρεμβολές, «ένα βιβλίο υπαρξιακό και προσωπικό, μια γεμάτη ενσυναίσθηση διείσδυση στην εμπειρία και στον κόσμο του κάθε αρρώστου» (όπως έγραφε ο ίδιος στα “Ξυπνήματα”, που παρ’ όλ’ αυτά δεν είχαν πετύχει να ξεφύγουν εντελώς από το «κλασικό» είδος ιατρικής περιγραφής). Πραγματική κλινική λογοτεχνία η «ρομαντική επιστήμη», όπως την ονόμαζε ο Λούρια, που την εισήγαγε προτού την κάνει τόσο δημοφιλή ο Σακς.

Το παράδοξο κυβερνά τη ζωή μας. Η συγχώρεση είναι ένα δώρο που το κάνουμε στον εαυτό μας πρωτίστως. Ο γάμος καταστρέφει πολλές καλές σχέσεις. Το πιο δύσκολο απ’ όλα είναι να δούμε τον εαυτό μας όπως μας βλέπουν οι άλλοι. Καθώς γερνάμε η ομορφιά κρύβεται στον εσωτερικό μας κόσμο. Οι περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν χωρίς να σβήσει η μουσική που υπάρχει μέσα τους. Το βιβλίο που θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκέπτεστε.

Από τις νευρολογικές έρευνες των τριών τελευταίων δεκαετιών, έχει γίνει σταδιακά προφανές ότι ο τρόπος που βιώνουμε τον κόσμο –η πρόσληψη των ερεθισμάτων, η συμπεριφορά, η μνήμη και η κοινωνική κρίση– καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό όχι από τις συνειδητές διεργασίες του νου, όπως πίστευαν οι επιστήμονες παλιότερα, αλλά από τις ασυνείδητες. Στο Κάτω από το κατώφλι, ο Λέοναρντ Μλοντίνοφ χρησιμοποιεί την απαράμιλλη ικανότητά του να διαφωτίζει με συνοπτικό και κατανοητό τρόπο ακόμα και τα πιο δυσνόητα επιστημονικά ζητήματα, για να διαλευκάνει την πολυπλοκότητα του «υποκατωφλικού» νου. Στην πορεία αυτής της παρουσίασης, καταδεικνύει τις πολλές ασυνείδητες πτυχές των παρανοήσεών μας σχετικά με τους συγγενείς, τους φίλους και τους επαγγελματικούς μας συνεργάτες, φωτίζει τους μηχανισμούς των παρερμηνειών μας για τους λόγους των επενδυτικών μας επιλογών, και εξηγεί πώς δημιουργούνται οι ανακριβείς αναμνήσεις για σημαντικά γεγονότα της ζωής μας, οδηγώντας μας να αναθεωρήσουμε δραστικά την αντίληψή μας για τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας.

Οι περισσότεροι από μας πιστεύουμε ότι ο καλύτερος τρόπος για να παρακινούμε τους εαυτούς μας και τους άλλους είναι μέσω εξωτερικών επιβραβεύσεων, όπως τα χρήματα. Σύμφωνα με τον Daniel H. Pink, αυτό είναι λάθος. Το μυστικό στην απόδοση και στην ικανοποίηση –στην εργασία, στο σχολείο και στο σπίτι– είναι η βαθιά ανθρώπινη ανάγκη να ορίζουμε εμείς τις ζωές μας, να μαθαίνουμε και να δημιουργούμε καινούργια πράγματα και να κάνουμε τους εαυτούς μας και τον κόσμο μας καλύτερους.

Και η Κοκκινοσκουφίτσα ρωτάει τον λύκο,
σαν να μιλούσε στη γιαγιά της:
«Γιατί, γιαγιά, ξαναδιαβάζεις αυτά τα παραμύθια,
αφού τα ξέρεις απέξω;».
Τότε ο λύκος σηκώνεται πάνω και της απαντάει
με καθαρή φωνή:
«Για να μάθω ποιος είμαι!».

«Η περίφημη φράση ‘‘μια φορά κι έναν καιρό’’ με την οποία αρχίζουν τα παραμύθια, μου θυμίζει την άλλη
περίφημη φράση, ‘‘άμπρα κατάμπρα’’, επειδή κάθε μία με τον τρόπο της μας βάζει σ’ έναν κόσμο μαγικό, σ’ έναν κόσμο συναισθημάτων, κι αυτό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και χρήσιμο στη διαδικασία εξέλιξης που ακολουθούμε ως άνθρωποι. Καταπέλτες μοναδικοί, μας ανοίγουν το δρόμο την γνωριμίας με τις αρχές, τις αξίες, τα πιστεύω, τα ήθη και τα έθιμα του πολιτισμού μας. […] Η αρχική μου ιδέα ήταν να εστιάσω λίγο παραπάνω σε καμιά δεκαπενταριά κλασικά παραμύθια, να τ’ αφηγηθώ εν συντομία με βάση την εξέλιξη και τις αλλαγές που έχουν υποστεί οι πρωτότυπες εκδόσεις τους, και μετά, σε μια δεύτερη ανάγνωση, να τα επεξεργαστώ ξανά. Έτσι, με αφετηρία την πεποίθηση ότι πάντα υπάρχει κάτι παραπάνω για να πάρουμε, θα συνεχίσουμε ν’
ανακαλύπτουμε την ουσία των ιστοριών. Όπως λέει και μια παλιά παροιμία, το σακί με τ’ αλεύρι, όσο και αν το
τινάζεις, πάντα στο τέλος θα βγάζει λίγη σκόνη.»

«Δεν θα μπορούσαν οι άνθρωποι να μάθουν να ζουν κάτω από το νερό;» ρωτάει η μικρή γοργόνα τον Φιξ, τον κάβουρα, αν και μαντεύει ήδη την απάντηση.
«Όχι…» λέει ο Φιξ. «Αυτοί αναπνέουν αέρα, γιατί έχουν πνευμόνια που δεν ξέρουν να παίρνουν οξυγόνο απ’ το νερό.»
«Και δεν μπορούν να μάθουν;» λέει εκείνη με παράπονο.
«Εσύ, μπορείς να μάθεις να περπατάς;»
«Όχι, βέβαια… Δεν μπορώ.»
«Γιατί;»
«Γιατί δεν έχω πόδια. μια ουρά έχω» του λέει η Οντίνα.
«Ε, λοιπόν, κάτι τέτοιο συμβαίνει και μ’ αυτούς.»
Από το παραμύθι «Η μικρή γοργόνα»