ΜΠΟΥΚΑΪ ΧΟΡΧΕ (BUCAY JORGE)

«Εγώ είµαι εξαγωγέας αγκαθιών,
κι όλη µου η δουλειά περιγράφεται ως εξής:
Έχεις ένα αγκάθι στο πόδι σου,
φέρνω µια βελόνα
(που, το δίχως άλλο, µοιάζει κι αυτή µε αγκάθι)
και προσπαθώ µʼ αυτήν να βγάλω το αγκάθι
που σου πληγώνει το πόδι.

Το πρώτο αγκάθι, αυτό που πληγώνει, και το δεύτερο, που πάει να βγάλει το πρώτο, µοιάζουν: είναι και τα δύο αγκάθια. Όταν µε τη βοήθεια του δεύτερου βγάλουµε το πρώτο, πρέπει να τα πετάξουµε και τα δυο.»
Αυτή είναι η ιστορία ενός φανταστικού ταξιδιού από την άγνοια, απʼ όπου όλοι ξεκινάμε, προς τη σοφία, όπου δε φτάνουμε ποτέ. Η Σιμρίτι —όπως λέγεται η κεντρική ηρωίδα— αποδέχεται την πρόκληση και ξεκινά, με συνοδό τον Χόρχε Μπουκάι, την επικίνδυνη εξερεύνηση της ψυχής και του μυαλού της.

Η ΑΠΟ-ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ
(ΠΟΛΥ)
ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ
«Όποιος λέει ότι αγαπάει
πολύ τους άλλους
και λίγο τον εαυτό του,
απλώς λέει ψέματα σʼ ένα από τα δύο:
ή στο ότι αγαπάει πολύ τους άλλους,
ή στο ότι δεν αγαπάει πολύ
τον εαυτό του.»

«Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που άρχισα να καταλαβαίνω την πραγματική αξία της βοήθειας και την αξία που έχει το να είσαι εγωιστής. Από τότε, λέω: ʽʽΕίμαι τόσο, μα τόσο εγωιστής, που θα επιχειρήσω να βοηθήσω μόνο και μόνο επειδή μου δίνει χαρά. Θα το κάνω γιατί το θέλω εγώ και γιατί με ευχαριστεί. Θα το κάνω για μένα, όχι για σένα, οπότε δεν μου χρωστάς τίποταʼʼ.»

Υπάρχουν κάποιοι που περπατούν στο κάστρο της ζωής τους προσπαθώντας να μην τους κοστίσει τίποτα, και δεν μπορούν να το ευχαριστηθούν. Υπάρχουν άλλοι που βιάζονται τόσο να φτάσουν νωρίς, που χάνουν τα πάντα χωρίς κι αυτοί να ευχαριστηθούν τίποτα. Κάποιοι λίγοι μαθαίνονυ αυτό το μάθημα και παίρνουν το χρόνο τους για κάθε διαδρομή. Ανακαλύπτουν και απολαμβάνουν την κάθε γωνιά, το κάθε βήμα. Ξέρουν πως δε θα είναι δωρεάν, αλλά καταλαβαίνουν ότι το κόστος τού να ζεις, αξίζει τον κόπο.>>
Ο Χοντρός έμεινε σιωπηλός κι εγώ σηκώθηκα για να φύγω. Όταν φτάσαμε στην πόρτα, μου είπε ακόμα: <<'Ασε τα πράγματα να συμβαίνουν, το καθένα στον καιρό του, και μην προσπαθείς ποτέ να σπρώξεις το ποτάμι...>>

«Αντίο, μπαμπά.»

«Από μένα, μπαμπά, ποτέ δε δέχτηκες τίποτα που να μην ήταν τσάμπα ή μικρής αξίας. Ποτέ δεν έμαθες να παίρνεις. Δεν άντεχες την ιδέα να έχεις ανάγκη τον άλλον. Μπαμπά, νιώθω πως είναι πολύ αργά πια για σένα. Νιώθω πως είναι πολύ αργά πια για να περιμένω να μου μάθεις να δέχομαι. Αλλά δεν είναι αργά για μένα, μπαμπά. Θέλω να μάθω να παίρνω, θέλω να μάθω ν’ αφήνω τους άλλους να με στηρίζουν. Θέλω να μάθω να έχω ταίρι, μπαμπά. Όχι παιδί: ταίρι! Κι όσο για σένα, μπαμπά, δε θα καθίσω να περιμένω πότε θα μάθεις να παίρνεις. Σήμερα μεγάλωσα, μπαμπά… Ίσως από σήμερα να είμαι το πρώην παιδί σου.» (σελ. 222)

«Φαντάζομαι πως γράφω σε κάποια παλιά ασθενή μου, την Κλαούντια, όπως λένε και την κόρη μου… Και ίσως αυτή η Κλαούντια να είναι στην πραγματικότητα η Κλαούντια που θα γίνει η κόρη μου σε λίγα χρόνια…»

Όταν η απόμακρη και αντικοινωνική γιαγιά αρρωσταίνει και έρχεται να εγκατασταθεί στο σπίτι, η μικρή Σοφία και η μαμά της υποφέρουν από την κακότροπη ηλικιωμένη και η ζωή τους δυσκολεύει. Μα τι έχει πάθει αυτή η γιαγιά και φέρεται έτσι; Τι της έχει συμβεί και μισεί τους πάντες και τα πάντα; Μετά από λίγες εβδομάδες, η Σοφία αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η απότομη συμπεριφορά της γιαγιάς της είναι στην πραγματικότητα ένα πέπλο που προσπαθεί να καλύψει μια ιστορία απώλειας και μεγάλου πόνου. Η θάλασσα, η ποίηση και τα φυτά αποδεικνύονται τρεις πολύτιμοι συμπαραστάτες στον σκληρό εσωτερικό αγώνα που δίνουν οι τρεις γυναίκες ώσπου να κερδίσουν τα βαρύτιμα έπαθλα της συμφιλίωσης, της αυτογνωσίας και της συγγνώμης που χρωστάμε στον ίδιο μας τον εαυτό.

Έρωτας είναι να αγαπάς τις ομοιότητες,
και αγάπη, να ερωτεύεσαι τις διαφορές.

« (…) Και να την πάλι τώρα αυτή η ανεξήγητη σύμπτωση. Μία ψυχολόγος που αυτός δεν γνώριζε, από κάποιο σημείο της γης, έστελνε σʼ έναν τύπο, σε κάποιο άλλο σημείο της γης, κάποια κείμενα σχετικά με τις σχέσεις των ζευγαριών.
Αυτά τα κείμενα έφταναν στα χέρια του εντελώς ανεξή-γητα και ήταν ακριβώς αυτά που ο Ρομπέρτο χρειαζόταν
νʼ ακούσει.
Μαγεία. (…)»

“Δεν μπορώ” του είπα. “Δεν μπορώ!”
“Σίγουρα;” με ρώτησε αυτός.
“Ναι. Πολύ θα ήθελα να μπορούσα να σταθώ μπροστά της και να της πω τι νιώθω… Ξέρω, όμως, ότι δεν μπορώ.”
Ο Χοντρός κάθισε σαν τον Βούδα πάνω σ’ εκείνες τις φριχτές μπλε πολυθρόνες του γραφείου του. Χαμογέλασε, με κοίταξε στα μάτια και, χαμηλώνοντας τη φωνή όπως έκανε κάθε φορά που ήθελε να τον ακούσουν προσεκτικά, μου είπε:
“Να σου πω μια ιστορία…”
Και χωρίς να περιμένει να συμφωνήσω, ο Χόρχε άρχισε να αφηγείται.

“Ασφαλώς, αν είχαμε την τύχη να μας “πέσουν” γονείς υποστηρικτικοί, τότε έχουμε το πλεονέκτημα ότι από μικροί πήραμε ωφέλιμα μηνύματα:
“Μπορείς να είσαι αυτός που είσαι.”
“Μπορείς να σκέφτεσαι αυτό που σκέφτεσαι.”
“Μπορείς να αισθάνεσαι αυτό που αισθάνεσαι.”
“Μπορείς να παίρνεις τα δικά σου ρίσκα.”
“Θα πρέπει μόνος σου να ψάξεις να βρεις αυτό που χρειάζεσαι, γιατί αυτό σημαίνει μεγαλώνω, είμαι ώριμος και αυτοεξαρτώμενος.”
Αυτά τα προνομιούχα παιδάκια πηδούν μόνα τους από το τραμπολίνο και βουτάνε στη ζωή από ένα σημείο ευνοϊκό.
Βέβαια, δεν έχει όλος ο κόσμος τέτοια τύχη.
Όσοι, λοιπόν, δεν ήταν τόσο τυχεροί, θα χρειαστούν κάποιον να τους βοηθήσει, έστω κι ένα βιβλίο σαν αυτό.”

Δεν πιστεύω πως υπάρχει

ένας µόνο δρόµος για την ευτυχία.

Κι αν υπάρχει, εγώ δεν τον ξέρω.

Αλλά και να τον ήξερα,

δεν νοµίζω πως θα µπορούσα

να τον περιγράψω σ’ ένα βιβλίο.

«Σε προσωπικό επίπεδο, πάντα ήθελα να είμαι ευτυχισμένος. Θυμάμαι, όμως, ότι κάποτε επέκρινα τον εαυτό μου γιατί σ’ ένα ρεπορτάζ είχα παραδεχτεί αυτή μου την επιθυμία. Για μένα (και για όλον τον κόσμο, ίσως), το να λες: ʽʽΘέλω να είμαι ευτυχισμένοςʼʼ ισοδυναμεί με το να διεκδικείς δίπλωμα βλακείας και αφέλειας.»

«Η γνώση του πνεύµατος,

όπως και της ζωής, αλλάζει διαρκώς.

Είναι πολύ πιθανό, όταν φτάσουµε στο τέλος

να αντιληφθούµε πως ακόµα

δεν έχουµε καταλάβει την αρχή.

Για να συνεχίσουµε την πορεία µας,

θα πρέπει να δεχτούµε ταπεινά αυτό το παράδοξο.»

«Αυτό συµβαίνει µε τα προσωπεία. Την ενέργεια που ξοδεύουµε για να κρύψουµε την αλήθεια δεν µπορούµε να τη χρησιµοποιήσουµε για να ζήσουµε τη ζωή µας — πόσο µάλλον για να ζήσουµε ευτυχείς. Αυτή η φθορά προκαλεί τη χρόνια ενόχληση του ανικανοποίητου και οδηγεί πάντα σε µια συµπεριφορά τοξική και αυτοκαταστροφική, που πολλές φορές παίρνει τη µορφή ασθένειας (σωµατικής ή ψυχικής), η οποία µπορεί να εκδηλωθεί µε µια βίαιη έκρηξη, ακατανόητη για όλους.

«Μας στηρίζω με όλη μου την καρδιά.
Αν, όμως, με πιέσεις να διαλέξω…
ανάμεσα σʼ εσένα και σʼ εμένα…
εμένα.»

Ξέρουμε πού βρίσκεται κάθε πράγμα και κάθε άτομο που αγαπάμε, αλλά πολλές φορές δεν ξέρουμε πού βρισκόμαστε εμείς. Σαν να ξεχάσαμε τη θέση μας στον κόσμο. Μπορούμε πολύ γρήγορα να εντοπίσουμε τη θέση των άλλων, τη θέση που έχουν οι άλλοι στη ζωή μας, και καμιά φορά μπορούμε να προσδιορίσουμε ακόμα και τη θέση που κατέχουμε εμείς στη ζωή των άλλων. Έχουμε, όμως, ξεχάσει ποια θέση κατέχουμε εμείς στη δική μας τη ζωή.

Αν, όμως, ζει ο άλλος μέσα μας,

τότε ο θάνατος είναι μεγάλος ψεύτης

και η αρρώστια μεγάλο ψέμα.

«Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για να μην υποφέρουμε “περισσότερο”, δεν είναι να αγαπάμε “λιγότερο”, αλλά να μάθουμε, όταν φτάνει η στιγμή του αποχωρισμού ή της απώλειας, να μη μένουμε κολλημένοι σ’ αυτό που δεν υπάρχει πια. Να χαιρόμαστε τη στιγμή, όσο διαρκεί, και να προσπαθούμε να την κάνουμε όσο γίνεται καλύτερη. Να ζούμε ρισκάροντας κάθε λεπτό της ζωής μας. Τέλος, να μη ζήσουμε αύριο με τη σκέψη στη σημερινή μέρα που ήταν τόσο ωραία, γιατί αύριο θα έχουμε την υποχρέωση να κάνουμε ό,τι φέρει το αύριο. Και θα προσπαθήσουμενα το κάνουμε κι αυτό εξίσου ωραίο.»

Η βόμβα που ισοπέδωσε το Ναγκασάκι, το 1945, προοριζόταν για τη βιομηχανική περιοχή του Κοκούρο, βορειότερα. Μια απότομη αλλαγή των καιρικών συνθηκών κατέστησε αδύνατη τη ρίψη της πάνω στον αρχικά σχεδιασμένο στόχο. Καθώς το αεροσκάφος δεν μπορούσε να επιστρέψει με το φονικό φορτίο, αποφασίστηκε η ρίψη του σε μια περιοχή όπου οι κλιματικές συνθήκες θα το επέτρεπαν.

«Οι κάτοικοι του Ναγκασάκι, ένα λεπτό πριν από τη ρίψη της φονικής βόμβας θα ένιωθαν σίγουρα τυχεροί για την ʽʽκαλήʼʼ μέρα που ξεκινούσε, ενώ στο Κοκούρο θα έστρεφαν το βλέμμα τους στον ουρανό κατηφείς για την ʽʽκακήʼʼ μέρα που τους ξημέρωνε…»

Κάπου αλλού, μια κοπελίτσα από το χωριό ερωτεύεται τρελά τον πιο επικίνδυνο εγκληματία της μεγαλούπολης. Τελικά, γνωρίζεται μαζί του τυχαία και καταφέρνει να τον κάνει να την ερωτευτεί. Το κορίτσι είναι τυχερό ή άτυχο;
Ένας άνδρας τρελαίνεται όταν η γυναίκα που αγαπά τον απορρίπτει. Στο διπλανό θάλαμο του ψυχιατρείου όπου νοσηλεύεται, βρίσκεται και ο άνδρας που αυτή η ίδια γυναίκα είχε επιλέξει – τρελός μετά από τρεις μήνες συμβίωσης μαζί της!