ΔΩΜΑ

«Ο πατέρας μου μισούσε τους Εβραίους, όλους ανεξαιρέτως, ακόμα και τους ηλικιωμένους, ακόμα και τους πιο ταπεινούς. Επρόκειτο για ένα μίσος αρχαίο, πατροπαράδοτο, βαθύρριζο, για το οποίο δεν χρειαζόταν να δοθούν εξηγήσεις· ό,τι επιχείρημα κι αν έφερνες για να το δικαιολογήσεις, όσο παράλογο κι αν ήταν, θεωρούνταν θεμιτό. Ιστορίες περί μοχθηρών συνωμοσιών, σαν αυτές που περι­γράφονται στα Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών, θεωρούνταν μπαρούφες. Όλα αυτά ήταν παραμύθια που λέγαμε στις υπηρέτριες όταν δεν μας άντεχαν άλλο και απειλούσαν πως θα πάνε να δουλέψουν σε καμιά οικογένεια Εβραίων, όπου και περισσότερα χρήματα θα έβγαζαν και καλύτερη μεταχείριση θα είχαν. Τους υπενθυμίζαμε παρεμπιπτόντως ότι οι Εβραίοι είχαν όντως σταυρώσει τον Σωτήρα μας. Πάντως οι άνθρωποι του δικού μας φυράματος δεν χρεια­ζόμασταν βαρύγδουπα επιχειρήματα για να βλέπουμε τους ­Εβραίους σαν ανθρώπους δευτέρας διαλογής. Ήταν πολύ απλό: δεν μας αρέσανε ― ή τέλος πάντων μας άρεσαν λιγότερο απ’ ό,τι οι άλλοι συνάνθρωποί μας. Κι αυτό ήταν κάτι τόσο φυσικό όσο και το να σ’ αρέσουν τα σκυλιά περισσότερο απ’ τις γάτες».

Ο αφηγητής των πέντε ιστοριών που συνθέτουν τούτο το μυθιστόρημα είναι γόνος μιας ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας από την κεντρική Ευρώπη. Αναπολεί το παρελ­θόν του και παράλληλα τα σκοτεινότερα χρόνια του 20ού αιώνα ― στην Μπουκοβίνα, στο Βουκουρέστι, στη Βιέννη, στο Βερολίνο, στη Ρώμη.

Για χρόνια, οι φήμες για την Πιτσιρίκα του Βάλτου έδιναν κι έπαιρναν στο Μπάρκλι Κόουβ, ένα ήσυχο ψαροχώρι της Βόρειας Καρολίνας. Ο θάνατος του νεαρού Τσέις Άντριους τις έκανε να φουντώσουν ακόμη περισσότερο. Ποιος θα μπορούσε να τον είχε σκοτώσει, αν όχι εκείνο το αγριοκόριτσο που ζούσε μονάχο του στα βάθη του βάλτου;

Αλλά την Κάια δεν την είχαν καταλάβει. Ευαίσθητη και έξυπνη, είχε καταφέρει να επιβιώσει ολομόναχη, εγκαταλελειμμένη απ’ τους ανθρώπους, παρέα με τους γλάρους και μ’ όσα της δίδαξε η άμμος κι η αρμύρα. Όταν δύο νεαροί απ’ το χωριό γοητεύονται απ’ την άγρια ομορφιά της, η Κάια ανοίγεται σε μια καινούργια ζωή. Αλλά τότε συμβαίνει το αδιανόητο.

Μια ωδή στον φυσικό κόσμο και μια σπαρακτική ιστορία ενηλικίωσης, που μας υπενθυμίζει πώς τα παιδικά μας χρόνια μάς καθορίζουν για πάντα και ότι η ανθρώπινη φύση κουβαλά αρχέγονα, βίαια μυστικά, απ’ τα οποία κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει.

Κάποτε είχε μεγάλες φιλοδοξίες, αλλά τώρα, στα πενηνταπέντε του, ο Χένρι Μολίσε αισθάνεται ξοφλημένος. Τα βιβλία του δεν πουλάνε, τα σενάριά του απορρίπτονται, λεφτά δεν βγάζει. Η γυναίκα του κλείνεται με τις ώρες στο μπάνιο και δεν θέλει να του μιλήσει, ενώ τα τέσσερα αχάριστα βλαστάρια του, όχι μόνο τον περιφρονούν, μα κι ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν την πατρική εστία. Ταλαντευόμενος μεταξύ κυνισμού και αυτο­οικτιρμού, ο Χένρι Μολίσε θέλει να τα παρατήσει όλα και να πάει στη Ρώμη, στην Πιάτσα Ναβόνα, να τρώει καρπούζια, παρέα με μια μελαχροινούλα. Και τότε, αναπάντεχα, ένας τεράστιος, εκκεν­τρικός σκύλος εγκαθίσταται με το στανιό στο σπίτι και δεν λέει να ξεκουμπιστεί.

Μασκαρεμένη σαν μια βέβηλη κωμωδία, η νουβέλα αυτή είναι μια σπουδή στην ανδρική ψυχή ― της διχασμένης της ανάγκης για επιβεβαίωση και αγάπη, μαζί με το φόβο της για την αποτυχία και τη μοναξιά.

«Όταν ήμουν παιδί, η μητέρα μου δεν με άφηνε να βγω έξω χωρίς αντη­λιακό. Τα απαλά και δροσερά της χέρια άπλωναν τη λοσιόν στο ­πρόσωπό μου. Μου φορούσε ένα πλατύγυρο καπέλο και έδενε τα κορδόνια σφιχτά, συμμετρικά, κάτω από το πιγούνι μου. Τόσοι κόποι, τόση φροντίδα για να γίνω ένα τίποτα».

Λαμπερή και περιζήτητη, η Φοίβη ξοδεύει τον εαυτό της, ζώντας κάτω απ’ το βάρος μιας τραγικής απώλειας. Ο Γουίλ, ο άβγαλτος αλλά φιλόδοξος συμφοιτητής της, είχε κάποτε αφιερώσει τη ζωή του στον Θεό, αλλά έχασε την πίστη του και έμεινε μετέωρος. Τώρα δείχνει να πιστεύει και πάλι ― αυτήν τη φορά στη Φοίβη και στα λακκάκια της πλάτης της. Ώσπου εμφανίζεται ο Τζων Λιλ, ο χαρισματικός αρχηγός μιας θρησκευτικής σέχτας, ο οποίος υπόσχεται στη Φοίβη μια ζωή με νόημα και σκοπό. Κι ο κόσμος όλων τους παίρνει φωτιά.

Ο Άρθουρ Πλην είναι ένας αποτυχημένος, άσημος συγγραφέας. Λίγο πριν κλείσει τα πενήντα, φτάνει με το ταχυδρομείο μια πρόσκληση σε γάμο: ο πρώην του παντρεύεται, μόνο που παντρεύεται κάποιον άλλον! Ο Πλην δεν μπορεί να πάει στο γάμο ― θα παραείναι άβολο. Δεν μπορεί όμως ούτε και να αρνηθεί την πρόσκληση ανοιχτά ― θα τον κουτσομπολεύουν όλοι. Πρέπει να βρει ένα πρόσχημα… και το βρίσκει! Αποφασίζει να αποδεχτεί κάθε λογής πρόσκληση, απ’ αυτές που λαμβάνουν συνήθως οι συγγραφείς, για δευτεροκλασάτα συνέδρια και αδιάφορες εκδηλώσεις ανά τον κόσμο.

Απ’ τη Γαλλία στην Ινδία, απ’ τη Γερμανία στο Μαρόκο, απ’ το Μεξικό στην Ιαπωνία, ο Πλην θα κάνει το γύρο του κόσμου για να ξεφύγει απ’ την ντροπή. Μόνο που σε κάθε γωνιά τον περιμένουν μικροεξευτελισμοί και ταπεινώσεις ― γεννήματα, όχι σπάνια, της φαντασίας του και μόνο. Αυτό είναι το τίμημα που καλείται να πληρώσει προκειμένου να μπορέσει να κρυφτεί και να κάνει ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή του.

Μια πνευματώδης κωμωδία γεμάτη παρεξηγήσεις, σπαρταριστές εκπλήξεις και απρόσμενους στοχασμούς για την κοινή ανθρώπινη μοίρα μας.

Ο Πίτερ θέλει να γίνει συγγραφέας. Το ίδιο κι η κοπέλα του, η Τζούλια. Το ίδιο κι η Λέσλι, την οποία ο Πίτερ ερωτεύεται παράφορα, μάλλον. Οι ήρωες του Πρωτόλειου έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Περιμένουν το ταλέντο τους να λάμψει. Δεν νιώθουν ότι υπάρχουν λάθη που δεν συγχωρούνται. Δεν πιστεύουν ότι ο χρόνος είναι κάτι που μπορεί να το σπαταλήσεις. Πίνουν, κάνουν σεξ, συζητούν για βιβλία, ελπίζοντας ότι ζουν. Βιβλίο αλύπητης ειρωνείας, το Πρωτόλειο χαρακτηρίστηκε ως η Συναισθηματική αγωγή της εποχής μας, ξεγυμνώνοντας μια γενιά μπροστά στον καθρέφτη του ναρκισσισμού της.