LITERATURE

«Αγαπητέ θεέ, Με λένε Όσκαρ, είμαι δέκα χρονών, έχω βάλει φωτιά στη γάτα, στο σκύλο, στο σπίτι (αν δεν κάνω λάθος έχω ψήσει και τα χρυσόψαρα), κι αυτή είναι η πρώτη φορά που σου γράφω, γιατί μέχρι σήμερα, λόγω του σχολείου, δεν είχα χρόνο. Σου το λέω ευθύς εξαρχής: σιχαίνομαι να γράφω. Για να γράψω, πρέπει πραγματικά να είμαι αναγκασμένος να το κάνω· γιατί το γράψιμο είναι γιρλάντα και στολίδι και μεταξωτή κορδέλα. Τι άλλο είναι το γράψιμο από ένα ωραιοποιημένο ψέμα; Το γράψιμο είναι για τους μεγάλους. »

Ένα βιβλίο γεμάτο έρωτα, μια ιστορία με συνεχείς ανατροπές και δυνατή πλοκή, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελευταία σελίδα.

Η μέρα που η Αμέλια Μελικού αποφάσισε να φύγει ήταν μια βροχερή Δευτέρα. Και διεκδίκησε την απόφασή της αυτή με πάθος, καθώς είχε κόψει από καιρό κάθε δεσμό με τον κόσμο γύρω της. Ήξερε πως η απόφασή της ήταν η σωστή. Εκείνο όμως που δε γνώριζε, και δεν μπορούσε να μαντέψει, ήταν ότι ο δικηγόρος που τυχαία την επισκέφτηκε εκείνη την ίδια μέρα θα προσπαθούσε με κάθε τρόπο να της αλλάξει τη ζωή.

Τα μάτια της ήταν σαν λεπίδες ατσαλιού, και αν θύμωνε μαζί σου μπορούσες να τις νιώσεις πάνω στο σώμα σου
να παίζουν επικίνδυνα παιχνίδια, κι αν σε ερωτευόταν θα άστραφταν σαν διάφανα, λαμπερά, κρυστάλλινα ρυάκια που άπλωναν τα μεταξένια νερά τους. Κατάλαβα ότι ήταν φτιαγμένη από το ίδιο υλικό μ’ εμένα, για τον ίδιο σκοπό και με τα ίδια σημάδια. Μαζί μπορούσαμε να φτιάξουμε ή να καταστρέψουμε τον κόσμο.

Η Ερατώ ζούσε μέσα απ’ τις ζωές των άλλων, αλλά δεν το ήξερε.
Αποκομμένη από την πραγματικότητα, έβλεπε, άκουγε και νόμιζε πως εννοούσε όλα εκείνα τα ανήκουστα που παραμόνευαν τα νιάτα της.
Θάνατος, μυστικά, σκοτεινές αποκαλύψεις και αλλόκοτες συμπεριφορές την έσυραν ως την άκρη της απόγνωσης αλλά και του έρωτα, ενός έρωτα μοναδικού και ικανού να μαγέψει με το παραμύθι του.
Πόσο μπορεί όμως να ζει κανείς νικημένος και απών, όταν και οι μεγάλοι έρωτες προδίδουν; Γι’ αυτό η Ερατώ αποφάσισε να αναμετρηθεί με τις ήττες, τους έρωτες και το παρελθόν για να βρει τον εαυτό της.

Εγκλωβισμένοι στους κενούς χώρους ενός διεθνούς αεροδρομίου, οι χαρακτήρες των διηγημάτων, που διασταυρώνονται χωρίς να συναντηθούν, βρίσκονται, με τον τρόπο του ο καθένας, σε μια μεταιχμιακή στιγμή. Η μετέωρη θέση τους, η αναμονή, η ένταση του ταξιδιού, οδηγούν σε έναν χαμηλόφωνο μονόλογο, γεμάτο προσμονές, αναμνήσεις και εσωτερικές ρήξεις. Με ψυχολογική και γλωσσική ακρίβεια, με εφευρετικότητα και τρυφερότητα, η Ελίζα Παναγιωτάτου συγκροτεί ένα πρισματικό συλλογικό πορτραίτο.

Ο Μάρκο Τζέιμσον είναι μέλος μιας συμμορίας που διοικεί με σιδερένια πυγμή ο θείος του Ζόλα, υποχρεώνοντας κι άλλα π αιδιά σαν κι αυτόν να ζητιανεύουν για να πλουτίζει ο ίδιος. Ο Μάρκο ανακαλύπτει τυχαία το πτώμα ενός άντρα, που επιβεβαιώνει τις υποψίες του για το εύρος της εγκληματικής δραστηριότητας του Ζόλα, και εγκαταλείπει τη συμμορία. Ζει στους δρόμους και κρύβεται στις σκιές για να ξεφύγει από τους διώκτες του. Ο επιθεωρητής Καρλ Μερκ καλείται να εξιχνιάσει την εξαφάνιση ενός άντρα μετά από ένα επαγγελματικό ταξίδι στην Αφρική. Παρότι έχουν περάσει τρία χρόνια, η οικογένειά του αναζητεί ακόμη απαντήσεις.

Ποιο είναι το μυστικό που γνωρίζει ο Μάρκο και πώς μπορεί να οδηγήσει στη διαλεύκανση της υπόθεσης; Πώς συνδέεται με όλα αυτά μια κατάχρηση εκατομμυρίων; Θα προλάβει ο Καρλ Μερκ να βρει το κλειδί της υπόθεσης πριν να είναι πολύ αργά για τον Μάρκο;

Ένα κορίτσι μεγαλώνει στη δεκαετία του ᾿80, μέσα στα όρια ενός παραδεισένιου Κήπου και μιας πυρηνικής οικογένειας, σε «ένα παλίμψηστο από Καθαρές Δευτέρες. Μισοτελειωμένα γεύματα, λεκιασμένα τραπεζομάντιλα, ακρωτηριασμοί μικρής κλίμακας». Αυτή η Εδέμ όμως δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα – η κόρη ενηλικιώνεται. Η νουβέλα της Μαρίας Φακίνου ανατέμνει την παιδική ηλικία για να αφηγηθεί τη σταδιακή διάσπαση και κατάρρευση της πρωταρχικής ενότητας, μέσα από την ανάγνωση, την ερωτική αφύπνιση, την ασθένεια και το θάνατο.

Άρθρα και δοκίμια του Όργουελ για την πολιτική, την κοινωνία και άλλα… δαιμόνια.

Χωρίς αμφιβολία, ένας άγιος πρέπει να αποφεύγει πράγματα όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα και ούτω καθεξής, από την άλλη όμως και ένας άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει πράγματα όπως η αγιοσύνη.

Επιλέξαμε δέκα χαρακτηριστικά δοκίμια και άρθρα του Τζορτζ Όργουελ και τα συμπεριλάβαμε στην ολοκαίνουρια αυτή έκδοση της σειράς Επίλεκτα!

Στα δέκα διηγήματα αυτού του βιβλίου, οι ήρωες είναι αφομοιωμένοι από τον αυτοματισμό και την επαναληπτικότητα της εργασίας. Ένας εντατικός εσωτερικός ρυθμός διέπει την κίνηση του σώματος και του νου, και αποτυπώνεται στη γλώσσα των αφηγητών. Όμως η μηχανική ροή και η μοναχικότητα της εργασίας οδηγούν τους ήρωες σε μια στιγμή συνειδητοποίησης, καθώς ένα εξωτερικό ερέθισμα τους ωθεί σε μια φευγαλέα κατανόηση του ρόλου, της θέσης και του εαυτού τους. Μέσα από μια ακριβή καταγραφή της πραγματικότητας, που υιοθετεί το ρυθμό και την ιδιόλεκτο του κάθε επαγγέλματος, τα Αυτόματα προσφέρουν μια πιστή εικόνα της κοινωνικής ζωής, αλλά και ένα σημείο φυγής.

Στην Ισπανία του 15ου αιώνα, η νεαρή χωρική Μαρία Ρεγγίνα Σίλβα καταριέται τον άρχοντα του τόπου της κόμη Ραφαέλ Μιγκέλ Ρέγιες να ζει αιώνια στα σκοτάδια. Και η κατάρα της, διαπερνώντας τα τείχη του χρόνου, καταδικάζει όσους είναι γραφτό να αγαπηθούν να καίγονται στις φλόγες του μίσους.

Πέντε αιώνες αργότερα, ξενιστές των ψυχών που δε γαλήνεψαν ποτέ είναι πλέον ο διάσημος συνθέτης Ραφαέλ Κορμανός και η ζωγράφος Ρεγγίνα Ζελιώτη. Στις νότες του, το μόνο φως που γνώρισε από μικρό παιδί.

Στον καμβά της, οι μόνες στιγμές αληθινής γαλήνης. Οι δυο τους είναι καταδικασμένοι να συγκρουστούν.

Η μοίρα τούς θέλει εχθρούς, αλλά η ανάγκη τους για λύτρωση συνοδοιπόρους. Και, καθώς τα δάχτυλα γητεύουν τα πλήκτρα, καθώς η καρδιά αψηφά το πεπρωμένο και ο πόλεμος μαίνεται μέσα σε δάκρυα και αίμα, η αγάπη ψάχνει τον τρόπο για να συναντήσει το φως. Ο δρόμος είναι μακρύς, αφιλόξενος, δύσβατος, γραμμένος από αλύγιστο χέρι. Και η ζωή των δύο ηρώων μοιάζει με ανεξίτηλο λεκέ στου χρόνου το ριχτάρι. Τα εμπόδια, πολλά και συχνά ανυπέρβλητα, θέτουν φραγμούς στη λαχτάρα τους για λύτρωση.

Θα τα καταφέρουν; Θα συνεχίσουν να είναι οι τελευταίοι κρίκοι στην αλυσίδα του μίσους, που τους κρατά αιχμάλωτους σε ένα βαθύ, ατέλειωτο σκοτάδι, ή θα σπάσουν τα δεσμά και θα αντικρίσουν τον ήλιο; Θα πάψει επιτέλους η νύχτα να φαντάζει αιώνια πια;

“Έχουμε την ευθύνη για όλα όσα συμβαίνουν σε τούτο τον κόσμο. Με τη δύναμη της αγάπης μας, της θέλησής μας, μπορούμε να αλλάξουμε το πεπρωμένο μας, καθώς και το πεπρωμένο πολλών ανθρώπων”.

Ο ήρωας των Βαλκυριών είναι ένας άνθρωπος που θέλει να αλλάξει τη ζωή του και να ακολουθήσει ένα όνειρο: να πάει στην έρημο Μοχάβη για να βρει το φύλακα άγγελό του και να γνωρίσει επιτέλους σε βάθος τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του. Ο Πάουλο ξέρει ότι η έρημος δεν είναι τόσο άνυδρη και άδεια όσο φαίνεται. Κρύβει την ευκαιρία για νέες, μαγευτικές συναντήσεις, όπως του έχει πει ο Δάσκαλός του, ο Ζ. Μακριά από το χάος του κόσμου ζουν ένας νεαρός Δάσκαλος της Παράδοσης και μια ομάδα πολεμιστριών, οι Βαλκυρίες, που διασχίζουν την έρημο καβάλα στ’ άλογά τους και θα βοηθήσουν τον Πάουλο να πετύχει το στόχο του.

Μια συλλογή δοκιμίων πάνω σε διάφορα θέματα από μια από τις πιο δυνατές πένες της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Τα μικρο-διηγήματα των Διαδοχικών ασυνεχειών επικοινωνούν, δρασκελίζοντας το ένα
στην ονειρική –ή, συχνότερα, εφιαλτική– περιοχή του άλλου. Το καθένα από αυτά αποτελεί
έναν μικρόκοσμο, μια νησίδα, που μπορεί να ορίζεται από τα όρια μιας γυάλας ή ενός
μπουκαλιού, δημιουργώντας μια αίσθηση εγκλωβισμού πότε ζοφερού και πότε
προστατευτικού. Την ίδια στιγμή, οι μικρόκοσμοι αυτοί ενώνονται με νήματα εσωτερικά
αλλά και νήματα διακειμενικά, που «σπάνε τη γυάλα» με κρότο και επιτρέπουν πολλαπλές
αναγνώσεις. Με τον τρόπο αυτό, οι Διαδοχικές ασυνέχειες δικαιώνουν τόσο τον τίτλο τους
όσο και την ειδολογική ταυτότητά τους.

Δύο καλλιτέχνες από διαφορετικές χώρες και διαφορετικές γενιές, ο Άγγλος σκηνοθέτης Κεν Λόουτς και ο Γάλλος συγγραφέας Εντουάρ Λουί, συζητούν για τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και την πολιτική. Πώς μπορεί η τέχνη να προσεγγίσει το ζήτημα της ταξικής βίας και ποιος είναι ο ρόλος της αριστεράς όταν οι πιο ευάλωτοι στρέφονται προς την άκρα δεξιά; Ο Κεν Λόουτς και ο Εντουάρ Λουί, παρά τις διακριτές και ενίοτε αντιθετικές πορείες και εμπειρίες τους, προσφέρουν μια εξαιρετικά γόνιμη συνομιλία που υπερβαίνει την απλή σύγκρουση ανάμεσα στον εργατισμό και την πολιτική ταυτοτήτων, προς την κατεύθυνση μιας αισθητικής του πολιτικού αγώνα.
Την έκδοση συνοδεύει επίμετρο του Θανάση Καμπαγιάννη.

Η συγγραφέας Στέργια Κάββαλου στην ποιητική της συλλογή «δρόμος από γάλα».

«Περπατάμε μέσα σε έναν κήπο, ο κήπος οδηγεί σε μονοπάτι, το μονοπάτι οδηγεί σε δρόμο, ο δρόμος στην πόρτα του σπιτιού μας.» Όμως το σπίτι, δεν είναι ένα σταθερό σημείο ή ένα καταφύγιο, αλλά μια σειρά από τοπία, ανοιχτά στα ενδεχόμενα, ένας χειροποίητος χάρτης διαδρομών με πολύ προσωπικά σημάδια, με δέντρα, με πρόσωπα οικεία και μυθικά, με ένα τραγούδι που θέλει να φτάσει ώς το ξέφωτο, ώς την ελπίδα.

Πρόλογος: Κώστας Βρεττάκος

1912-2012
100 χρόνια από τη γέννηση του Νικηφόρου Βρεττάκου
Οι εκδόσεις Ποταμός παρουσιάζουν, σε μια σειρά μικρών βιβλίων με το γενικό τίτλο Γράμματα, εξομολογητικά κείμενα του ποιητή γραμμένα υπό μορφή επιστολών και προσωπικών σημειώσεων.

«… είναι στιγμές που νιώθω μια περίεργη αγάπη για το άσπρο αυτό ριγωμένο χαρτί, που το χέρι μου ακουμπά πάνω του και η ψυχή μου υπαγορεύει».
Νικηφόρος Βρεττάκος, «Ενώπιος ενωπίω»

Ο χρόνος κυλά, τα δευτερόλεπτα τρέχουν και η ζωή… συνεχίζεται. Πάντα! Με ήλιο ή με βροχή, με γέλιο ή με δάκρυ, με κάποιους να φεύγουν και με άλλους να έρχονται, η ζωή παίρνει τις μοίρες αγκαλιά και συνεχίζει το ταξίδι… Εγώ είμαι η Αννέζα και στη ζωή μου δεν έλειψαν τα βάσανα, τα δάκρυα κι ο θάνατος. Όσοι βρέθηκαν στο δρόμο μου ρούφηξαν όλη μου την ενέργεια και μάδησαν όλα τα φύλλα της ψυχής μου. Όμως, παρά τα τόσα χρόνια που είμαι σ’ αυτή τη γη, δε δέχομαι να καθορίσει κανείς και τίποτα τη ζωή μου. Υπήρξαν φορές που έχασα τον έλεγχο του τιμονιού. Υπήρξαν φορές που το πηδάλιο της ζωής μου το πήραν στα χέρια τους άλλοι. Ωστόσο η καπετάνισσα είμαι πάντα εγώ και εγώ είμαι εκείνη που θα χαράζει πάντα την πορεία…

Κι αν ήταν η Ισμήνη η πραγματική ηρωίδα που έσωσε την Αντιγόνη, όταν αυτή δείλιασε μπροστά στον θάνατο; Κι αν η Πηνελόπη δεν ήθελε να γυρίσει ο Οδυσσέας ύστερα από τόσα χρόνια; Κι αν η Μήδεια ήταν ερωτευμένη με έναν στρατιώτη που τον έλεγαν Δράκο, και παντρεύτηκε τον Ιάσονα μόνο για να τον εκδικηθεί μια μέρα, αφού εκείνος σκότωσε τον Δράκο; Κι αν η ‘Αλκηστη δεν ήθελε να τη σώσει ο Ηρακλής από τον θάνατο; Ιστορίες σα παραμύθια. Λίγο διαφορετικές από εκείνες που ξέρουμε. Ιστορίες που τις αφηγούνται οι ίδιες οι πρωταγωνίστριες. Μέσα από τη δική τους ματιά. Κι αυτό που μένει, δεν είναι άλλη μια εκδοχή ενός αρχαίου μύθου – γιατί όλες οι ιστορίες, αν τους αλλάξεις τα ονόματα, είναι σύγχρονες και καθημερινές. Κι αυτό που μένει δεν είναι η εκδοχή μιας ιστορίας από την πλευρά της γυναίκας – γιατί όλες οι ιστορίες, αφορούν εντάσεις, αισθήματα, ανασφάλειες και επιθυμίες τόσο κοινές στους άντρες και τις γυναίκες που ο καθένας μπορεί να τις κατανοήσει σε πρώτο πρόσωπο.

Ένα κορίτσι που σώθηκε από δελφίνια στη θάλασσα μεγαλώνει ορφανό σ’ ένα ελληνικό νησί. Τη λένε Ειρήνη, την ημέρα ζει στη στεριά, τη νύχτα σμίγει στη θάλασσα με την αληθινή της οικογένεια. Στα δεκατέσσερά της, έγκυος, εμπιστεύεται την ιστορία της σ’ έναν περαστικό ξένο.

Όταν ο ποντικός βολεύτηκε στο σβέρκο του γάτου, με τα χεράκια του γαντζωμένα στις τρίχες κάτω από τ’ αφτιά του, ο Μιξ κούνησε την ουρά με δύναμη, άφησε να τον κυριεύσει ένας πρωτόγνωρος πυρετός, σερνάμενος σχεδόν έφτασε στο όριο ανάμεσα στη στέγη και το κενό, με αργές κινήσεις μάζεψε το κορμί του πάνω στα πισινά του ποδάρια, περίμενε να τον κατακλύσει όλη εκείνη η δύναμη η συγγενική με τα μεγάλα αιλουροειδή, τον τίγρη, το λιοντάρι, τον ιαγουάρο, κι ύστερα πήδηξε, τεντώνοντας το σώμα σαν σαΐτα.
“Μ’ αρέσουν οι γάτοι γιατί είναι μυστηριώδεις, αξιοπρεπέστατοι και ανεξάρτητοι. Όταν γνώρισα τον μικρούλη Μιξ, έναν γάτο που ο γιος μου, Μαξ, είχε υιοθετήσει από την Εταιρεία Προστασίας Ζώων του Μονάχου, με εντυπωσίασε η αξιοπρέπεια αυτού του μικρού γατιού που χωρούσε στη φούχτα μου. Ο Μιξ μεγάλωσε συνεχίζοντας να με εντυπωσιάζει, γιατί στο πρόσωπο δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο γάτο. Είχε μια κατατομή περίκομψη, ελληνική, που τραβούσε την προσοχή όλου του κόσμου.”

Δε γνωριζόμαστε, αλλά σε ξέρω. Έχουμε περάσει μέρες και μήνες μαζί, ο καθένας κλεισμένος στο σπίτι του. Έγραψα το βιβλίο αυτό για σένα και για μένα. Για να σου θυμίσω και να θυμηθώ την κοινή δοκιμασία μας, τον κοινό μας αγώνα. Γιατί η κατάθλιψη είναι συνηθισμένη και μοναδική, ύπουλη και διάφανη, τρωτή όπως κι εμείς οι ίδιοι. Ήταν ένας τρόπος να σου πω: Θα περάσει. Να σε διαβεβαιώσω – και συγχρόνως να καθησυχάσω τον εαυτό μου: η αρρώστια μας θεραπεύεται.

Η χειρότερή μας μέρα είναι ακριβώς αυτό, και τίποτα περισσότερο: μια μέρα που παρέρχεται και μας φέρνει πιο κοντά στην ίαση. Ό,τι κι αν μας ψιθυρίζει η κατάθλιψη, πάντα υπάρχει ελπίδα.

Είμαστε φτιαγμένοι για καλύτερες μέρες.