ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ο Έσσε κατόρθωσε, χάρη στην ιστορία του Πήτερ Κάμεντσιντ, του χωριατόπαιδου από το Νίμικον, να ξεπεράσει τη βαρυθυμία που κυριαρχούσε στη ζωή του την εποχή του Έρμαν Λάουσερ. Ο άνθρωπος που κρατάει την πένα στον Πήτερ Κάμεντσιντ είναι πιο υγιής, πιο δυνατός, πιο νέος. Παρά την κάπως κραυγαλέα υπογράμμιση της φυσικότητας και του πρωτογονισμού, παρά τις εμφανείς αδυναμίες που παρουσιάζει η προσπάθεια του συγγραφέα να δει με κριτικό βλέμμα την εποχή, την κοινωνία και τον πολιτισμό όπου ζει, η γνησιότητα και η γοητεία των περιγραφών της φύσης, των βουνών, των σύννεφων και της θάλασσας, ο ρυθμός της γλώσσας και το ήθος της όλης ιστορίας επέδρασαν έντονα πάνω σε μια ολόκληρη γενιά αναγνωστών και χάρισαν στο βιβλίο μια απήχηση και μια δημοτικότητα που κάθε άλλο παρά περίμενε ο συγγραφέας.

Βαρκελώνη, αρχές της δεκαετίας του ’30. Η Νατάλια είναι ένα όμορφο κορίτσι που δουλεύει σε ζαχαροπλαστείο. Κάποια μέρα πηγαίνει να διασκεδάσει στη μεγάλη γιορτή της Γκράσια χωρίς να υποψιάζεται ότι εκεί πρόκειται να συμβεί αυτό που θα σημαδέψει την ύπαρξή της. Αρχικά διστάζει όταν ένα άγνωστο αγόρι την πλησιάζει και της προτείνει να χορέψουν. Όμως ο Κιμέτ είναι δυναμικός και γοητευτικός, την κοιτάζει με δυο μάτια μικρά και υποσχετικά. Εκείνη θα του απλώσει το χέρι. Εκείνος θα της αλλάξει το όνομα και τη ζωή.

Προσπαθώ —εδώ και μήνες— και ίσως πάρει χρόνια, να παρατηρήσω την αναπνοή χωρίς να την επηρεάσω. Είναι ίσως το δυσκολότερο πράγμα, και το πιο απλό. Μόλις προσπαθήσεις να παρατηρήσεις το ρυθμό της αναπνοής σου, αρχίζεις να την ελέγχεις. Αυξομειώνεις ταχύτητα, σταματάς, ξαναρχίζεις. Στόχος να μπορείς να δοθείς ελεύθερα στην παρατήρηση, με όλο το εύρος των αισθήσεών σου.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τη δικτατορία του Φράνκο και τον Εμφύλιο Πόλεμο που σημάδεψε την Ισπανία, σε τούτο το αριστούργημα της σύγχρονης καταλανικής λογοτεχνίας παρακολουθούμε τρεις γενιές μιας αριστοκρατικής οικογένειας, την ακμή και την παρακμή της.

Ελάχιστα μυθιστορήματα έφτασαν ποτέ να συμβολίσουν μια ολόκληρη εποχή. Και το πιο εντυπωσιακό από αυτά, είναι το πιο πολυσυζητημένο αμερικανικό βιβλίο του 20ού αιώνα.
Από το 1939 που πρωτοεκδόθηκε, έχει κυκλοφορήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί και ξαναμεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες.
Η εποχή είναι η δεκαετία του ’30, το μεγάλο κραχ, η αρχετυπική οικονομική κρίση που εντυπώθηκε με τρόμο στο συλλογικό φαντασιακό. Και ο λογοτέχνης που την περιέγραψε και την εξήγησε τόσο δυνατά και τόσο καθαρά, ώστε το έργο του θα μείνει για πάντα στην ιστορία, είναι ο Τζον Στάινμπεκ, με τα Σταφύλια της οργής.

Παραβολικό ταξίδι στο βαθύτερο εαυτό μας ή περιπλάνηση στη μη αναγνωρισμένη ιστορία, με τάγματα από μύστες που συντηρούν τη χαμένη γνώση. Καμιά απάντηση δεν είναι σίγουρη όταν πρόκειται για τον Έσσε, γιατί η όποια απάντηση που θα τον καθόριζε θα κατέστρεφε όλη τη γοητεία του, όλη τη φευγαλέα ατμόσφαιρα ανάμεσα στο πραγματικό και το υπερβατικό.

Το μυθιστόρημα της Brit Bennett αποτελεί ταυτόχρονα μια συναρπαστική, συγκινητική οικογενειακή ιστορία, αλλά και μια διεισδυτική εξερεύνηση της φυλετικής μετάβασης στην Αμερική.

Ευρύτατα γνωστός στο παγκόσμιο κοινό από τα μεγάλα του έργα ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι έχει και μία άλλη, λιγότερο γνωστή, πλευρά, εκείνη του επιφυλλιδογράφου και του σχολιαστή της σύγχρονης με αυτόν περιρρέουσας πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής πραγματικότητας. Η πλευρά αυτή του δημιουργικού του έργου φωτίζεται μέσα από τα άρθρα, τα σχόλια, τις επιφυλλίδες και τα δοκίμια που κατά καιρούς δημοσίευσε, τόσο στον ημερήσιο όσο και στον περιοδικό Τύπο της Ρωσίας κατά την διάρκεια της πολυετούς του παρουσίας στα γράμματα και τις τέχνες της μεγάλης αυτής χώρας του Βορρά.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 1876 ο Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι με θαυμαστή επιμέλεια συνεχίζει να γράφει και να εκδίδει μόνος του το «Ημερολόγιο του συγγραφέα». Η επιτυχία που γνώρισε ανάμεσα στο κοινό, οι κριτικές που δημοσίευαν άλλα περιοδικά άλλα και η πολεμική του συγγραφέα για ορισμένα φλέγοντα ζητήματα της επικαιρότητας του έδιναν κουράγιο να συνεχίζει.

Τι πρέπει να συμβεί για να μεταλλαχθεί ένας πράος, καθημερινός άνθρωπος σε θηρίο;

Όταν ο δημοσιογράφος Βύρων Σερέτης μπαίνει στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Βόθωνα, είναι συντετριμμένος: Έχει σκοτώσει κάποιον κατά λάθος. Πίσω απ’ τα κάγκελα, όμως, οι κανόνες αλλάζουν. Ο Βύρων συνειδητοποιεί ότι στο Βόθωνα το να έχεις διαπράξει φόνο είναι ατού – αρκεί να μην ξέρει κανείς πως τον έκανες κατά λάθος.

Ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι παρά μια φράση που, όχι άδικα, είπε ο Alvaro de Campos: “Ο Πεσσόα είναι ένα μπερδεμένο κουβάρι μέχρι βαθιά μέσα του” (“Fernando Pessoa era un ovillo enredado hacia adentro”).
Αναφερόταν τόσο στο πρόσωπο του δράματος που διηγιόταν, όσο και στο έργο του Πεσσόα του οποίου εκείνος ήταν συστατικό μέρος. Το έργο αυτό δημοσιεύθηκε με τον τίτλο Tabua bibliografica, το 1928, επτά χρόνια πριν τον θάνατό του, όπου ήδη διαφαίνεται η μοίρα της ζωής-έργου του. Ο ίδιος είδε το φως σταδιακά, η αναγνώριση ήρθε αργότερα.