ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Είχαμε σταθεί στην είσοδο του πάρκου και κουβεντιάζαμε περί έρωτος. Τότε ακούστηκε βουή αυτοκινήτου και από τη γωνιά του «Σεραγιού» παρουσιάστηκε ένα παλιό ανατρεπόμενο καμιόνι, σαν αυτά των εργολάβων. Καβάλησε το ρείθρο της πλατείας, έφτασε στο κέντρο της, έκανε μια ολόκληρη στροφή επιτόπου και σταμάτησε, με τη μηχανή του αναμμένη. Από μπροστά κατέβηκε ένας λοχίας με παλάσκες και τόμιγκαν. Η καρότσα άρχισε να σηκώνεται σιγά σιγά, κι όταν έφτασε στο κατάλληλο ύψος, είδαμε να πέφτουν από μέσα της πτώματα. Ήμασταν οι πρώτοι που πήγαμε κοντά. Σε λίγο φυσικά ο κύκλος μεγάλωσε. Το καμιόνι έμεινε με την καρότσα τεντωμένη εκεί πάνω και μπροστά μας είχε σχηματιστεί μια μικρή πυραμίδα από νεκρούς άντρες. Η μοναδική γυναίκα ανάμεσά τους έκλεινε μπρούμυτα την κορυφή της πυραμίδας. Η φούστα της είχε τραβηχτεί μέχρι τους γλουτούς και στο εξωτερικό μέρος του αριστερού μηρού υπήρχε ένα τρύπημα από ξιφολόγχη. Παρά την ανατριχίλα του θανάτου στο δέρμα της, που ο χειμωνιάτικος ήλιος τη δυνάμωνε, ένιωσα έναν άγριο ερεθισμό.

“Όλα καλά, χρυσά και άγια, είναι καμωμένα σ’ αυτήν την Πόλη, αλλά όταν πέφτει εκείνη η παρατεταμένη υγρασία, το ισλακλίκ όπως το λένε εδώ οι ντόπιοι, με πονάνε όλα μου τα κόκκαλα, με πηρονιάζει μέχρι την καρδιά!

Η Πόλη είναι φημισμένη για την ομίχλη, τις βροχές και τις αστραπές της. Όταν όμως πέφτει αυτή η ρημάδα η ομίχλη, δεν βλέπεις ούτε την μύτη σου!…
Όταν έχει βοριά, μέχρι κάτω τα Πριγκηπόνησα μπορώ να ατενίσω, και τότε η ψυχή μου ανοίγει σαν τριαντάφυλλο εκατόφυλλο! Τι να σε πω, αυτή η θέα είναι μοναδική, αξεπέραστη! Όποιος δεν την έχει διεί, χάνει τζάνουμ, χάνει!”

Είναι η Έλσα, η κοσμοπολίτισσα Ρωμιά της Πόλης, που μας σεργιανάει με τις αναμνήσεις της, με τις υπέροχες περιγραφές της για την Βασιλεύουσα, με τους παράξενους αλλά ξεχωριστούς έρωτες της, με τα γλέντια, τα πάθη, τις προσδοκίες…..

Για χρόνια, οι φήμες για την Πιτσιρίκα του Βάλτου έδιναν κι έπαιρναν στο Μπάρκλι Κόουβ, ένα ήσυχο ψαροχώρι της Βόρειας Καρολίνας. Ο θάνατος του νεαρού Τσέις Άντριους τις έκανε να φουντώσουν ακόμη περισσότερο. Ποιος θα μπορούσε να τον είχε σκοτώσει, αν όχι εκείνο το αγριοκόριτσο που ζούσε μονάχο του στα βάθη του βάλτου;

Αλλά την Κάια δεν την είχαν καταλάβει. Ευαίσθητη και έξυπνη, είχε καταφέρει να επιβιώσει ολομόναχη, εγκαταλελειμμένη απ’ τους ανθρώπους, παρέα με τους γλάρους και μ’ όσα της δίδαξε η άμμος κι η αρμύρα. Όταν δύο νεαροί απ’ το χωριό γοητεύονται απ’ την άγρια ομορφιά της, η Κάια ανοίγεται σε μια καινούργια ζωή. Αλλά τότε συμβαίνει το αδιανόητο.

Μια ωδή στον φυσικό κόσμο και μια σπαρακτική ιστορία ενηλικίωσης, που μας υπενθυμίζει πώς τα παιδικά μας χρόνια μάς καθορίζουν για πάντα και ότι η ανθρώπινη φύση κουβαλά αρχέγονα, βίαια μυστικά, απ’ τα οποία κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει.

Ένα από τα 10 καλύτερα βιβλία του 2019 σύμφωνα με τους «New York Times».

Το νεανικό γραπτό του Fernando Pessoa, που “υπογράφει” ο συνομήλικος ετερώνυμος του Αλεξάντερ Σερτς – δημοσιευμένο για πρώτη φορά το 1978 -, μας γνωρίζει μιαν άλλη πτυχή της αφηγηματογραφίας του: το διήγημα τρόμου. Η ατμοσφαιρικότητα και η γοητεία της εκλογίκευσης που αναιρείται από τα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής μαρτυρούν τη γόνιμη θητεία του στους μάστορες του είδους τον ΙΘ’ αιώνα. Το συνοδεύουν μια διεξοδική εξέταση των πηγών και των προθέσεων του από τον Κ. David Jackson και ένα πλούσιο εργοβιογραφικό χρονολόγιο.

“ΜΟΛΙΣ ΜΠΗΚΕ ΣΤΟ ΑΥΛΙΔΑΚΙ Ο ΜΑΡΙΟΣ ΤΣΟΧΟΣ ΟΜΩΣ, ΣΤΑΘΗΚΕ ακίνητος στη μέση του και κοίταξε έναν γύρο τον τόπο που μεγάλωσε και τον πέτρινο ψηλό μαντρότοιχο από την εσωτερική πλευρά· σαν περιτειχισμένο μικρό μοναστηράκι για να φυλάγεται από τους σκληρούς θαλασσινούς καιρούς ήταν του φάρου το συγκρότημα, έτσι το αναπολούσε όλα τα χρόνια που έλειπε· από την προηγούμενη όμως βραδιά, οπόταν άκουσε όλα αυτά τα τερατώδη πράγματα μέσα στο καφενείο του κυρ Σταύρου, άρχισε το φαρομονάστηρο, που είχε στη νότια άκρη του τού φαναριού τον πύργο, να αποκτάει εντός του άλλη υπόσταση και να ομοιάζει ο φάρος του φαλλός, ο οποίος με την παλμική αναλαμπή της κεφαλής του εξέπεμπε το μήνυμα ότι πάλλεται από πόθο κάθε νύχτα το ιδιότυπο αυτό ασκηταριό και όλο το νησί μαζί”.
Αψηφώντας την πατρική κατάρα, ο δημοφιλής μετεωρολόγος Μάριος Τσόχος, γιος φαροφύλακα, επιστρέφει στη γενέτειρά του κινημένος από ερωτική ελπίδα. Έρχεται αντιμέτωπος με ένα άγνωστο, μιαρό παρελθόν και με την τοπική κοινωνία, που τον θεωρεί στιγματισμένο. Οι αναλαμπές του φόρου, στα έγκατα του οποίου περνάει μια κρίσιμη νύχτα, φωτίζουν διακεκομμένα την έως τώρα ύπαρξή του και τον αναγεννούν.
Πόσο σκοτάδι έσβησαν πόσες αναλαμπές.

Ο Ούβε είναι πενήντα εννέα χρονών και ζει μόνος. Έχει αυστηρές αρχές και μια ρουτίνα που δεν αλλάζει ποτέ. Κάθε μέρα επιθεωρεί τη γειτονιά και ελέγχει αν τηρούνται οι κανόνες που έχει ορίσει ο σύλλογος ιδιοκτητών ακινήτων. Οι γείτονες τον θεωρούν απρόσιτο, ψυχρό και ιδιότροπο. Ο κόσμος τον απογοητεύει διαρκώς, κι εκείνος δεν διστάζει να δείχνει τη δυσαρέσκειά του σε κάθε ευκαιρία.
Μια μέρα οι νέοι θορυβώδεις γείτονες της απέναντι μονοκατοικίας καταστρέφουν το γραμματοκιβώτιό του στην προσπάθειά τους να παρκάρουν ένα τρέιλερ. Κι έτσι αρχίζουν οι καβγάδες, αλλά και μια αναπάντεχη φιλία, που αλλάζει όχι μόνο τη ζωή του Ούβε αλλά και ολόκληρης της γειτονιάς.
Το πρώτο βιβλίο του Φρέντικ Μπάκμαν, με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστός, κυκλοφορεί σε 43 χώρες και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Μια αστεία, συγκινητική και βαθιά ανθρώπινη ιστορία για τη μοναξιά, τις δυσκολίες στις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και την ανθρωπιά που μπορεί να κρύβεται εκεί που δεν το περιμένει κανείς.

«Θα γελάσετε, θα κλάψετε, θα νιώσετε συμπόνια για κάθε στριμμένο άνθρωπο που έχετε συναντήσει».
PEOPLE

Ένας παραγνωρισμένος γίγαντας της αμερικάνικης λογοτεχνίας, ένα χαμένο αριστούργημα για όλους τους λάτρεις της λογοτεχνίας μετά το Στόουνερ και το Μόνος στο Βερολίνο, ένα θαυμάσιο βιβλίο που σχεδόν εξήντα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση διαβάζεται σαν να έχει γραφτεί σήμερα.

«Περπατάμε μέσα σε έναν κήπο, ο κήπος οδηγεί σε μονοπάτι, το μονοπάτι οδηγεί σε δρόμο, ο δρόμος στην πόρτα του σπιτιού μας.» Όμως το σπίτι, δεν είναι ένα σταθερό σημείο ή ένα καταφύγιο, αλλά μια σειρά από τοπία, ανοιχτά στα ενδεχόμενα, ένας χειροποίητος χάρτης διαδρομών με πολύ προσωπικά σημάδια, με δέντρα, με πρόσωπα οικεία και μυθικά, με ένα τραγούδι που θέλει να φτάσει ώς το ξέφωτο, ώς την ελπίδα.

Πρόλογος: Κώστας Βρεττάκος

1912-2012
100 χρόνια από τη γέννηση του Νικηφόρου Βρεττάκου
Οι εκδόσεις Ποταμός παρουσιάζουν, σε μια σειρά μικρών βιβλίων με το γενικό τίτλο Γράμματα, εξομολογητικά κείμενα του ποιητή γραμμένα υπό μορφή επιστολών και προσωπικών σημειώσεων.

«… είναι στιγμές που νιώθω μια περίεργη αγάπη για το άσπρο αυτό ριγωμένο χαρτί, που το χέρι μου ακουμπά πάνω του και η ψυχή μου υπαγορεύει».
Νικηφόρος Βρεττάκος, «Ενώπιος ενωπίω»

«Αν ξανάρθουν θα πηδήξω από το παράθυρο». Τότε είδε τα χοντρά σίδερα που το ’κλειναν απόξω. Βρισκόταν στην ίδια εξευτελιστική γύμνια της νύχτας, με τα πόδια πάντα δεμένα κι ανοιχτά. «Πώς θα επιζήσω; Και τι άλλο θα μου κάνουν. Αυτή ήταν η αρχή. Όχι, η αρχή είναι κάποια άλλη. Χθες, προχθές… μα πώς ήταν το προχθές; Γιατί δεν το θυμάμαι;»

Προειδοποίηση: Δεν πουλώ ύφος, στυλ, λογοτεχνία. Δεν γράφω διηγήματα. Καταθέτω γεγονότα και συμπτώματα της εποχής που ζω. Όλα όσα γράφω συνέβησαν. Σε μένα ή σε άλλους. Χρόνια τώρα σπαταλιέμαι, παρακολουθώντας όλα κι όλους. Η ζωή περνά από μέσα μου, με διαποτίζει με την ασκήμια της, με γεμίζει λύσσα με την αδικία της την οργανωμένη, με ταπεινώνει με την ανημποριά μου ν’ αντιδράσω, να επαναστατήσω αποτελεσματικά, να υπερασπιστώ το μαζικό μας εξευτελισμό. Αν ξαναγινόμουν είκοσι χρόνων θα ξεκινούσα από τις κορφές των βουνών, αντάρτης, ληστής, πειρατής, ν’ ανοίξω τα μάτια εκείνων που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα τους, όσο και κείνων που εθελοτυφλούν. Όχι, η επανάστασή μου, δε θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων που το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη. Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα…

Ο Μπιλ φοβόταν. Ήταν ενήλικος. Δεν είχε την απάντηση. Και φοβόταν πολύ. Ήξερε να διακρίνει τις ποιότητες του φόβου. Υπήρχε ο φόβος να μη σε πιάσει η μαμά μετά από μια μικρή αταξία. Ο φόβος να μην αποκαλυφθεί ότι αντέγραψες στο διαγώνισμα. Ο φόβος της αποτυχίας. Ο φόβος να σε απορρίψει η παρέα σου (άρα ο φόβος να μείνεις μόνος). Ο φόβος για τις μέλισσες. Ο φόβος για τον οδοντίατρο. Όλες αυτές τις ποικιλίες του φόβου τις γνώριζε καλά, τις είχε επανειλημμένα αντιμετωπίσει στο παρελθόν, άλλοτε με σχετική επιτυχία, άλλοτε όχι.

Ετούτο εδώ όμως ήταν κάτι άλλο, πιο βαθύ, πιο πρωτόγονο. Όχι όμως και τελείως άγνωστο.

Το έμμετρο ερωτικό μυθιστόρημα «Ερωτόκριτος» γράφτηκε στις αρχές του ΙΖ’ αιώνα από τον Βιντσέντζο Κορνάρο, μέλος εξελληνισμένης βενετοκρητικής οικογένειας, με το όνομα του οποίου σώζονται και ιταλικά ποιήματα. […] Ο «Ερωτόκριτος» στην πλοκή του συνδυάζει στοιχεία του μεσαιωνικού μυθιστορήματος «Paris et Vienne», παρμένα από μια πεζή ιταλική μετάφραση, και στοιχεία από τους Ιταλούς αναγεννησιακούς επικούς, κυρίως τον Ariosto. Το ποίημα του Κορνάρου, γοητευτική σύνθεση ιδεών, συναισθημάτων, εικόνων, και ενός ακριβολόγου και σφριγηλού ύφους και στίχου, θεωρείται σήμερα ως μια από τις μεγαλύτερες δημιουργίες της Αναγέννησης σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.

Η παρούσα τρίτη βελτιωμένη έκδοση της Ερωφίλης θεραπεύει τις ελλείψεις των εκδόσεων Σάθα και Ξανθουδίδη και αποκαθιστά μεγάλο αριθμό χωρίων που είχαν μείνει με νοηματικά σφάλματα και με φθορές γλώσσας και στιχουργίας. Η νέα επεξεργασία βασίστηκε στο άγνωστο προηγουμένως χειρόγραφο του Birmimgham, αλλά και στα βενετικά έντυπα του Γρανεδίγου και του Κιγάλα, και επίσης στα χειρόγραφα Αθηνών και Μονάχου. Δίνεται έτσι ένα εγκυρότερο κείμενο, πλησιέστερο στη γραφή του Γεωργίου Χορτάτση. Στην εισαγωγή εξετάζονται τα προβλήματα του ποιητή και της χρονολόγησης, των πολλαπλών ιταλικών πηγών, της γραμματολογικής βαθμίδας (Αναγέννηση ή μπαρόκ;) και του ιδεολογικού περιεχομένου του έργου, που είναι η αντίθεση στην αυταρχική εξουσία και στα κοινωνικά στεγανά. Εξετάζονται επίσης οι λαογραφικές απηχήσεις και οι ως σήμερα σκηνικές παρουσίες της Ερωφίλης, καθώς και η βαθμιαία καταξίωση του ποιητή, που ο Παλαμάς, στον πρόλογο της Τρισεύγενης, τον αναγνώρισε ως τον «πατέρα της νέας μας δραματικής τέχνης». Σημαντικότατες και οι κρίσεις των Ν. Εγγονόπουλου, Οδυσσέα Ελύτη και Ν. Μ. Παναγιωτάκη για την Ερωφίλη.

Ποιος δεν γνωρίζει κάποιον εµµονικό µε την τάξη; Ή κάποιον που έχει ψύχωση µε τους αριθµούς; Ή κάποιον που, σαν να το κάνει επίτηδες, τα θαλασσώνει ξανά και ξανά;

Σίγουρα ανάµεσα στους φίλους ή στην οικογένειά σου υπάρχει κάποιος καταπιεσµένος, ζηλιάρης ή προληπτικός.

Ίσως αναγνωρίζεις και τον εαυτό σου σε έναν από αυτούς τους χαρακτήρες. Στην πραγµατικότητα, όλοι είµαστε λίγο εµµονικοί, ή τουλάχιστον νευρωτικοί κατά περιόδους, και αυτό που προσπαθούµε κάθε µέρα είναι να ζούµε και να συνυπάρχουµε όσο καλύτερα µπορούµε µε τις εµµονές µας και µε αυτές των άλλων.

Η Αύρα γεννιέται μια κρύα νύχτα του Γενάρη σε μια μικρή επαρχιακή πόλη κι είναι το όγδοο παιδί μιας πολυμελούς πολυμελούς οικογένειας. «Σε χρίζω μάνα» είπε η μια από τις τρεις μοίρες που στάθηκαν πάνω από την κούνια της. Κι αυτός ο ρόλος την ακολούθησε σ΄ όλη της τη ζωή. Πρώτο της μωρό το αδερφάκι που γεννήθηκε μετά απ΄ αυτήν, ύστερα η κούκλα που της έφερε ο αδερφός της από την Αμερική, κι ακολούθησαν ανίψια και παιδιά που δεν γέννησε. Ή μήπως γέννησε;

Έφηβη γνωρίζει τον Λεωνίδα, έναν φαντάρο που υπηρετεί τη θητεία του. Η απλή γνωριμία τους κατέληξε σ’ έναν βεβιασμένο γάμο που γρήγορα διαλύθηκε.
Με τη στάμπα της ζωντοχήρας «φυγαδεύτηκε» από το χωριό για την Αθήνα, σε μια από τις αδερφές που μόλις είχε παντρευτεί και είχε γεννήσει. Ακόμα μια φορά ανέλαβε τον ρόλο της μάνας.
Ώσπου θα έρθει στη ζωή της ο Αρίστος…

Ο χρόνος κυλά, τα δευτερόλεπτα τρέχουν και η ζωή… συνεχίζεται. Πάντα! Με ήλιο ή με βροχή, με γέλιο ή με δάκρυ, με κάποιους να φεύγουν και με άλλους να έρχονται, η ζωή παίρνει τις μοίρες αγκαλιά και συνεχίζει το ταξίδι… Εγώ είμαι η Αννέζα και στη ζωή μου δεν έλειψαν τα βάσανα, τα δάκρυα κι ο θάνατος. Όσοι βρέθηκαν στο δρόμο μου ρούφηξαν όλη μου την ενέργεια και μάδησαν όλα τα φύλλα της ψυχής μου. Όμως, παρά τα τόσα χρόνια που είμαι σ’ αυτή τη γη, δε δέχομαι να καθορίσει κανείς και τίποτα τη ζωή μου. Υπήρξαν φορές που έχασα τον έλεγχο του τιμονιού. Υπήρξαν φορές που το πηδάλιο της ζωής μου το πήραν στα χέρια τους άλλοι. Ωστόσο η καπετάνισσα είμαι πάντα εγώ και εγώ είμαι εκείνη που θα χαράζει πάντα την πορεία…

Ο Όμηρος, ένα δεκατετράχρονο αγόρι, χωρίς πατέρα, εργάζεται ως ταχυδρόμος στην Ίθακα της Καλιφόρνιας για να στηρίξει τη μητέρα, την αδερφή και τον τετράχρονο αδερφό του Οδυσσέα. Ο μεγαλύτερος αδερφός βρίσκεται στο μέτωπο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Όμηρος παραδίδει στους κατοίκους επιστολές που μεταφέρουν από το μέτωπο την είδηση του θανάτου, σκορπίζοντας τη θλίψη και την αγωνία στους κατοίκους.

Η Ανθρώπινη κωμωδία είναι ένα δραματικό αντιπολεμικό έργο κι ένας σύγχρονος παραλληλισμός για τον νόστο στην «Ιθάκη» που δεν θα γίνει πραγματικότητα για πολλούς νέους. Το 1944 απέσπασε το βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Ιστορίας για την ομώνυμη ταινία. O William Saroyan (1908-1981), παιδί Αρμένιων μεταναστών στην Αμερική, ήταν πολύ δημοφιλής μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε τιμηθεί με το βραβείο Πούλιτζερ.